Recensie Kommil Foo - Breken

Kommil Foo is al ver gevorderd in zijn Breken-tour en vult nog vlotjes 5 keer de Arenbergschouwburg. De broers Walschaerts die in de jaren negentig bekend werden dankzij Morgen Maandag, het zondagavondprogramma van Mark Uytterhoeven op TV 1. Rode draad van Breken is een luciferdoosje waar je als gebroken man in kan passen. Het gevoel van vastzitten met jezelf en geen meter vooruit kunnen. Het enige wat je dan kan uitbrengen is “het gaat niet”. Het waarom en de uitweg vinden, daar ben je nog niet aan toe. Kommil Foo brengt deze thematiek op een luchtige manier met voldoende gevoel voor serieux. Het blijft herkenbaar en wanneer het allemaal wat te diep dreigt te graven, is er nog dat heerlijke wapen van (zelf)relativering en humor.

“Hoe gaat het?” is misschien wel de meest banale vraag die de ene aan de ander wel eens stelt. We verwachten een “goed”, maar vaak schuilt er een ander antwoord dat niet op de lippen van de ander komt.  We halen ons knotsgekke dingen in het hoofd, fantaseren er op los, ook al is er soms geen vuiltje aan de lucht. Mich existeert heerlijk wanneer ie zijn eigen heroïsche maar verder stille stijlvolle dood fantaseert. Hij zal neergestoken worden door “hem”, de imaginaire lover boy van zijn vrouw. Zijn mimiek in combinatie met het betere stemmenwerk: het is om duimen en vingers van te likken.

Mannen die diep zitten en uit evenwicht geraken, is een dankbaar thema voor een vertrouwensspelletje waarbij Mich dreigt om te vallen en Raf hem moet opvangen. Wanneer Raf het over relaties en ontrouw (met Charlotte) heeft, laat ie op een cruciaal moment even een secondenlange stilte. Een methode om spanning op te bouwen, om naar de pointe te kunnen gaan. “Ik zeg tegen mijn vrouw … “ luidt het terwijl perfect getimed een kuch, wat zeg ik, een diepe droge bassende hoest die geplande stilte verstoort. Als journalist denk je dan, dit is het moment. Hier gaat Walschaerts iets mee doen. Zachtjes beginnen, om te eindigen in een scheldtirade waarbij het schuim hem op de lippen kom – zoals hij en alleen hij dat kan – waarmee ie vakkundig de Jan Decleirs van deze wereld doet verbleken om te eindigen met een relativerende kwinkslag. Neen, zakelijk, zachtjes en droog merkt ie fijntjes op “Er zit griep in de zaal.” Het publiek lacht. Walschaerts herneemt zijn stukje tekst, creëert opnieuw die secondenlange stilte en spanning en gaat verder met zijn tekst. Als je al enkele decennia in het vak zit, weet je hoe je moet omgaan met zo’n momenten. “Geluk ligt in iemand gelukkig laten zijn. Keer op keer op keer.” eindigt de man die psychologie studeerde heerlijk ironisch. Daarmee houdt hij het einde ook open voor een vervolg.

Zo diep zitten dat je met een mopje van een muis en een olifant die naar zee trekken, niet geholpen bent als je een mistroostige paardenkop optrek. Dat horen we in de blues van “Ik hou niet meer van mij.” dat Raf op gitaar speelt en Mich met twee lepels op zijn benen van percussie voorziet. De song brengt de kern van de voorstelling. Opnieuw mag de kleinste van het duo zwaar existeren met dank aan een ventilator en afval. Even stoom aflaten, of het antwoord op “hoe is’t?” even ventileren zonder een woord te zeggen. Veruit een van de hoogtepunten is het sprookje van de koningin die elke kandidaat partner afwijst, tot ze gefascineerd wordt door de Bult. Eenzaamheid niet kunnen verdringen wanneer je alleen op reis bent, is een van de laatste situaties dat Breken aansnijdt. Mijn gezelschap, als eerste toegift past er dan ook perfect bij. Mich en Raf blijken erg gul met toegiften omdat het publiek luid blijft vragen om meer. Maar liefst 3 bisrondes volgen en ook de andere songs uit eerdere voorstellingen passen min of meer bij deze Breken. “Allemaal de pijp uit gaan” zingt het publiek nog erg schuchter mee op het einde, maar naarmate Mich ons meer en meer aanmoedigt, stijgt het zelfvertrouwen van de toeschouwers.

Het duo vraagt of er verzoeknummers zijn. Daar zit onder andere het geweldige “Ruimtevaarder” bij. Mich gaat naar het rechter zijtoneel, rommelt er wat in een kist, maar blijkt zijn blokfluit niet te vinden. Dus proberen ze de song even uit op piano en viool. Mich moet weliswaar de toonsoort vinden, maar bij het tweede refrein zit het goed. Wanneer ze ook een derde keer terugkomen, de headset micro’s hadden ze dan al uitgedaan, weten we dat ze een uitzondering aan het maken zijn voor dit publiek. Meerstemmig zetten ze a capella “pijp” in, op een sacraal, religieus toontje. Vandaag is het immers zondag. Dat de tekst niet geheel strookt met de opvattingen van het instituut Kerk is een fijne contradictie. Iets waar Kommil Foo al jaren erg graag en meesterlijk mee speelt.

< Bert Hertogs >    

De setlist:

1. Linkerschoen
2. Jij boven in bed
3. Ik hou niet meer van mij
4. Potvis
5. De koningin en de bult
6. Breekbaar lief

Bis:

1. Mijn gezelschap
2. Pijp uit

Bis 2:

1. Hij die wacht
2. Ruimtevaarder

Bis 3:

1. Pijp