Recensie Hannibal

t’Arsenaal heeft viskes gebakken voor Zomer van Antwerpen. Maar het zijn er wel “van gisteren, goed bijgekruid zodat je het niet proeft“. Dus komt u best op tijd naar de Mosselstraat in Antwerpen. “Dat er niemand gedacht heeft om mosselen te serveren, gezien de locatie?” vraagt u zich af. Blijkbaar waren de Carthagers die een tijd noordelijk en centraal Sardinië onder zich hadden, “sardienenfretters”. Of dat historisch correct is, moet gevraagd aan de burgemeester die als een van de hoofdsponsors het spektakel wellicht kan smaken. Want het gaat over de Romeinen. Vanaf nu elke zomer een Romeinse klassieker op Zomer van Antwerpen?

Op een van de minst aangename tribunes met harde houten bankjes, zit het publiek een uur en drie kwartier over elkaar als in een arena. We raden u aan een biefstuk mee te nemen of een kussentje, zo niet dreigt uw achterwerk na de voorstelling tekenen van stijfheid te vertonen, vergelijkbaar met die u krijgt na twee uur voor het eerst op een koersfiets zitten, na een veel te lange winter.

Het opwekken van haat, oorlog staat centraal in deze voorstelling. Knap is dat ’t Arsenaal een klassieker vertaalt naar het heden. Bengaals vuurwerk in autowrakken, doen vermoeden dat er een echte rel uitgebroken is in Antwerpen. Het is zo levensecht dat de politie met blauw licht, maar zonder sirenes even achter de schermen polshoogte komt nemen wat er precies aan de gang is. Een sterk staaltje aan monologen horen we bij Wouter Bruneel (De Romeinse bevelhebber) en Sabri Saad El Hamus (Hannibal Barkas) die elk hun waarheid verkondigen wanneer ze de oorlog aan elkaar verklaren.

Straffe oorlogsredes mogen ze voeren. Bruneel heeft het over de laffe Carthagers, die getolereerd werden om handel te drijven in Sardinië en Sicilië. Hen terugdrijven en van de rotsen duwen is zijn doel want “dit zijn geen Europeanen” luidt het in een bevlogen speech. Hamus antwoordt dat de Romeinen hen hun wetten oplegt. Dat zij hen hun grenzen opleggen. “Wat willen zijn nog? Zijn wij dan geen Europeanen?” vraagt ie zich aan zijn strijders en volk af.

Culturen die botsen en toch ook wat gemeen hebben met elkaar. Voor theatermaker Michael De Cock is het de ideale gelegenheid om parallellen te trekken met het Europa van vandaag. Met het noorden dat het erg goed heeft, en het zuiden dat kreunt onder de crisis, waar opstand ook is. Met het Middellands Zeegebied, waar het allemaal om te doen was in de derde eeuw voor Christus. Een gebied, waar het nu ook aan het gebeuren is, met allerhande revoluties die er plaatsvinden.  Over ergens bijhoren, of uitgesloten worden gaat Hannibal.  Over oorlog voeren, zestien jaar lang. Een oud monster. Vrede willen onderhandelen, en dat niet kunnen. Omdat de haat die je zaaide, ontkiemde bij de bevolking en het daardoor schrik heeft van die ander, de vijand. Een onderhandelde vrede die de burgerbevolking nooit zou kunnen begrijpen of aanvaarden. Want de definitie van oorlog is: doden, en doden, en doden, en doden, en doden …

’t Arsenaal zou t’Arsenaal niet zijn mocht er bij zo’n stevig thema niet af en toe een kwinkslag zijn. Op het einde vraagt een overwonnen Hannibal aan de Romeinse bevelhebber wat ie nu wil. “De wereld veroveren tot iedereen Latijn spreekt. Het zou toch geestig zijn?” verklaart ie. Of over Hannibal die de Alpen over wil. “Ge kunt daar niet langs, ge kunt er niet over en ook niet onder”, een verwijzing naar “Wij gaan op berenjacht”, een lied voor onderweg, een klassieker voor jeugdbewegingen … Hannibal wordt verder live begeleid, voornamelijk door percussie-instrumenten die de dynamiek van de actie onderstrepen, en het gegeven van de verschillende en botsende  culturen ondersteunen.

Hannibal duurt weliswaar iets te lang, en zeker in het begin geeft de voorstelling te weinig ruimte om te acclimatiseren. Dat een volwassen vrouw na een half uurtje achter ons fluistert dat ze niet helemaal mee is wanneer een chique moto van een Romein in beslag wordt genomen door Carthagers en ie terug naar Rome gestuurd wordt met een wrak, is daarvan een mooi bewijs. Maar Hannibal vindt wel zijn structuur, hoewel het allemaal wat chaotisch oogt in het begin. De voorstelling heeft erg veel potentieel, maar mist nog voldoende speeltijd. De oorlogsmachine tijdens de première verliep wel geolied, maar toch nog net dat ietsje te stroef. Een kwestie van dagen en misschien links en rechts wat schrappen, denken we voor alles goed zit. De Kock wil via verschillende personages veel vertellen, misschien net dat ietsjes te veel. En ja, links er rechts komt het wat belerend over. Maar dat zijn kanttekeningen. Hannibal is goed zonder meer. Al zal een Romein daar misschien anders over denken (of toch niet?) ...

< Bert Hertogs >