Recensie De koningin zonder land

Een erg dubbel gevoel houden we over nadat we de voorstelling “De koningin zonder land” zagen in een hangar in Hoboken. Een muzikaal sprookje in een loods voor wie ouder dan zeven is volgens Zomer van Antwerpen, voor plus 10-jarigen volgens het seizoensprogramma van Muziektheater Transparant. Laat ons zeggen dat de setting de voorstelling niet meteen een meerwaarde geeft, wat wel het geval was deze zomer bij “Rumble in da jungle” (een boksclub) en Figaro (het openluchtmuseum Middelheim) bijvoorbeeld. Een voorstelling in twee delen, met een kort eerste deel (wat vooraf ging, de ondergang van het land van de toekomstige koningin:  in beeld gebracht door een hoge golf die een zandkasteel verwoest) en het tweede deel van een klein uurtje achter het witte scherm waarop geprojecteerd werd, in decor.  Dat breekt de voorstelling, op het moment dat je er min of meer begon in te komen moet je naar een andere tribune. Resultaat:  de “Koningin zonder land” weet finaal de aandacht met moeite te houden. Er is iets met de spanningsboog van de voorstelling, die nochtans over erg goeie ingrediënten beschikt.

“Ik moet vertellen” zo klinkt de vertelstem van Marie Vinck die op een fluistertoon, wat geheimzinnig het verhaal ontvouwt als een echt sprookje voor het slapengaan.  Haar stem contrasteert sterk met die van sopraan Reut Rivka die ook enkele lijnen spreekt tijdens de voorstelling. Hier zit al meteen een van de zwaktes van de voorstelling. De ik-figuur die ontdubbeld wordt door spel-en spreekstem die van elkaar verschillen. De “koningin zonder land”, prinses, wordt geboren nadat het land waar ze koningin van zou worden verwoest is. Melancholie, het is een sentiment dat – naast mysterie – ook muzikaal opgeroepen wordt. Lang niet op een vanzelfsprekende manier gebeurt dat. Zo worden vibrafoons en mini cimbalen aangestreken met strijkstok, en mogen wijnglazen/aperitiefglazen met water in resoneren wanneer de muzikanten met de vingers repetitief in cirkels over de rand van het glas gaan. De live soundscape is erg sferisch, en ademt met zijn klankkleur (vocaal door stemgebruik en polyfonie, ook door de percussieve elementen in zich) een eerder Oosterse, ook ritualistische sfeer uit.

Klinkt het muzikale tapijtje erg homogeen, weliswaar moeilijk toegankelijk maar wel homogeen, dan maakt de tekst bokkensprongen in ruimte en tijd. Lijkt het ons niet vanzelfsprekend dat een Koningin die nooit met de voeten op de grond wou komen, die in een soort boomhut leefde en op stelten liep, plots in 1,2,3 wél op de grond stapt, dan blijkt het verhaal dat de vertelstem uit de doeken doet en wat we te zien krijgen op dat vlak niet synchroon met elkaar te lopen. Het resultaat is dan ook een trage vertelling waar de vorm en de esthetiek het overduidelijk haalde van het verhaal en de spanningsboog. Waar finaal de prinses (de Israëlisch- Nederlandse Reut Rivka ) koningin van een land dat er niet meer is geworden is, haar ouders verloren heeft (haar vader wordt krankzinnig omdat hij zijn volk niet meer kon toespreken en verdween in de bossen, haar moeder stierf voor haar verjaardag).

De man die zich in haar dromen aanbiedt vinden, doet ze niet omdat hij ondertussen ook op zoek is naar haar.  Uiteindelijk vindt de Ghanees-Belgische Mensah Adams haar en belanden ze op bed een onzekere toekomst tegemoet. Uiteraard had het een véél sterker signaal geweest,  mocht de rol van Mensah Adams door een Palestijn vertolkt zijn. Hoogstwaarschijnlijk was dat een brug te ver ook voor een creative team om acteurs te vinden die zo’n barrière kunnen en durven overbruggen gezien het Israëlisch-Palestijnse conflict dat dezer dagen weer erg actueel is. Feit is dat “De koningin zonder land” vooral toont dat ieder in een discipline goed is. Tegenwoordig is dat niet voldoende, omdat je van een zanger mag verwachten dat die ook kan acteren (wat hier echt wel beter kan), van een acteur dat die ook kan zingen, van een danser dat die ook acrobatie kan, en van een acrobaat dat die ook kan acteren om maar iets te zeggen.

De meerwaarde, de sterkte van een multidisciplinaire voorstelling is ons dus wat ontgaan. Of hoe 1+1 drie had kunnen zijn en nu op anderhalf strandt.

< Bert Hertogs >