PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie Daphne

zondag 14 september 2014De Munt Brussel

Daphne

De opera Daphne samengevat in 1 kop: “Goddelijke jaloezie”. Daarvoor zouden de collega’s van de yellow press toch kiezen. Het gezegde mag dan wel heten wanneer twee vechten om een been , gaat de derde ermee heen. Niet zo in Daphne waar twee mannen, twee tenoren nog wel, Leukippos (de Deense lyrische tenor Peter Lodahl) en Apollo (de overweldigende Amerikaanse heroïsche tenor Eric Cutler) de hand van Daphne (de magistrale Engelse lyrische sopraan Sally matthews die al eerder in de Munt te zien was in Jenufa en volgend seizoen ook op het appel verschijnt, iets om naar uit te kijken) vragen. Leukippos is een jeugdvriend, en zij ziet het verschil, de lijn tussen broederliefde en echte liefde. Hij niet. Apollo van zijn beurt deelt met haar dezelfde gevoelens voor de zon, de natuur. Ze omarmen en kussen. Ze voelt dat er meer achter die kus zit en zet de God uiteindelijk op zijn plaats.

Die komt er achter dat er een ander in het spel is, Leukippos die zich als Daphne vermomde met de hulp van Daphnes zussen op het feest van haar ouders. Overmand door jaloezie steekt de god zijn rivaal neer. Daphne weent om het verlies van haar vriend en merkt dan pas dat ze meer dan vriendschappelijke gevoelens voor hem koesterde. Zij jammert, en vraagt om vergiffenis. Vervolgens doet Apollo dat ook tegenover Dionysos en Zeus omdat hij inziet dat hij haar als mens niet kon liefhebben. Finaal vraagt hij de goden om Leukippos tot het godenrijk toe te laten waar hij op zijn fluit kan spelen. En voor Daphne hoopt hij dat haar droom werkelijkheid mag worden om een te worden met de natuur, de bomen. Zo geschiedt en het verklaart meteen waarom die Griekse meisjesnaam “laurier” betekent.

Daphne gaat niet alleen over de liefde, het gaat ook over opgroeien. In de Griekse mythologie is ze een nimf, eigenlijk een tussenwezen, een halfgodin, maar door regisseur Guy Joosten naar onze wereld getransformeerd is ze een puber, een half-volwassene, een rebel met felgroene haren, losse asymmetrische jurk, veel te grote jeansjas met lappen stof op. Ze zet zich af tegen haar omgeving, een kille, zakelijke omgeving waar alles om geld draait. Moeder zit aan de sterke drank, vader houdt exuberante feestjes, laat dwergen opdraven om de coke in piramidevorm op een zilveren dienblad aan zijn gasten op te dienen. Verder zijn er luxe prostituees en steltlopers met voorbindpenissen aan. Decadentie ten top bij de beleggers, aandeelhouders, spelers op de beurs kortom. Die tegenstelling tussen ‘hebben’ en ‘zijn’ vergroot Joosten meermaals uit en hij schuwt de showelementen niet. Wanneer in het libretto een stier wordt bezongen, zien we de gouden “Wall Street Bull” opgeblazen worden. Verder wordt de trap die eerder op een zakelijke (bibliotheeks)trap lijkt ook door de specifieke belichting omgezet tot een showtrap waarop de beide zussen van Daphne met een air, in hun zwarte en rode jurk naar beneden kunnen schrijden terwijl ze kledijtasjes in de hand hebben.  Fijn detail: Birgit Remmert (Gaea) heeft op dat moment een gele jurk aan. De Munt brengt zo subtiel hulde aan een van zijn belangrijke stakeholders.

De moeder komt ten val en rolt en klein beetje lager van de centrale trap wanneer ze aan de drank zit. Die trap gaat rond een statige boom en daar al, in het decor, voel je de spanning tussen ‘hebben’ en ‘zijn’. Het spanningsveld zit ‘m dus tussen natuur en business, tussen kind en volwassenheid.  Regisseur Guy Joosten zet de wereld van hebben, van macht en geld te kijk. Daartegenover zet hij het pure, de echte schoonheid die ‘m in het ongerepte zit. Centraal staat de boom die in de ruimte naar achteren helt. Dat zorgt voor het nadeel dat de eerste scènes met Daphne in de boom moeilijk tot bij de toeschouwer, ook de journalist die op de vierde rij op de parterre zit, geraakt net omwille van die afstand. Maar naarmate de opera vordert komt die wél binnen net als het orkest dat breed opentrekt wanneer Apollo samen met Daphne (net voor de kus scène) zingt en later de twee samen met Leukippos in de confrontatie geraken.

Haar besluiteloosheid, wel weten wat ze niet wil maar niet weten wat ze wel wil, zorgt ervoor dat ze uiteindelijk op het feest van haar ouders danst met Leukippos. Vraag is of ze zich daar overgeeft dan wel onder dermate hoge sociale druk staat, dat ze geen andere uitweg heeft op dat moment. Hoedanook, daarmee is haar lot bezegeld, worden de trappen uit elkaar gehaald en zien we uiteindelijk – net zoals bij Guy Cassiers’ toneelstuk “Hersenschimmen” (naar J. Bernlef) – waarom die afstand er was met Daphne in het begin. Niet alleen omdat onze wereld veraf staat van de ecologische boodschap, de natuur. Ook om als effect deformatie te creëren.

Finaal zien we de boom – prachtig staaltje decorbouw trouwens – de fik in gaan via zeer sterke visuals. Het vuur zien we ontstaan, uitbreiden, de boom in lichterlaaie zetten om uiteindelijk te doven zodat een zwartgeblakerde boom overgehouden blijft en dat allemaal terwijl het orkest van de Munt, dat via de koperblazer een aarzelende start nam op zondagmiddag –een mooi instrumentaal einde breidt. Dát is op zich nog opmerkelijk in de partituur van Richard Strauss: de heroïek, de samenzang, het orkest dat groots opentrekt, terwijl de opera ook meer dan iets introverts in zich heeft als basis.

Kortom: Laurier geeft die specifieke toets, smaak, en is het onmisbare element bij stoofvlees. Daphne van Richard Strauss is dat ook voor een operaliefhebber met smaak.

Daphne is nog te zien tot en met 30 september 2014 in de Munt.

< Bert Hertogs > 


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter