Recensie War

Aanvankelijk leek het een bizarre folkloristische dansvoorstelling. Daarbij werden traditionele dansen zoals de Hoko (Rapa Nui, Paaseiland), de Hula (Polynesisch, eilanden Hawaii) , de Haka (Maori, Nieuw Zeeland), de Tamuré (Tahiti en Cook eilanden) en de Hula Kahiko (Polynesisch, eilanden Hawaii) getoond. Oorlogsdansen, vaak met ritueel karakter. Maar uiteindelijk bleek “War” een ijzerscherpe aanklacht tegen vooroordelen tussen mensen. Ook het traditionele nagesprek na een culturele voorstelling werd zwaar door de mangel gehaald. Het toontje – behoorlijk blasé - waarop Elisabeth Tambwe in het Frans de danser Pascual Pakaranti interviewt, is er zo op, met een interviewster die zich als kenner profileert, als fan ook en zo danig de prestaties bewierrookt (met een van de pot gerukte vergelijking naar o.a. Pina Bausch), aan het mouwvegen slaat maar de bal – hier weliswaar heerlijk gespeeld – ook behoorlijk mis slaat.

Loeiharde elektronische muziek en de basklarinet van Christian Müller horen we wanneer we de theaterstudio betreden. Voor de gelegenheid kregen we oordopjes mee voor we ons ticket lieten inscannen. Twee mannen staan achter de laptops links, podium fel wit belicht, wit doek achteraan. Groter kan het contrast niet zijn wanneer we de drie dansers Pascual Pakaranti, Alexandra Mabes en Amanda Piña in traditionele klederdracht, inclusief veren en beschilderde huid zien. Een Hula Kahiko wordt opgedragen aan Hanna Berger, de Oostenrijkse choreografe die in 1937 “Krieger” bracht, een aanklacht tegen de tijdsgeest van toen, de fascistische dictatuur. Een in het rond zwierende rok toont het traditionele van de dans, terwijl het meermaals maken van de Hitlergroet met gestrekte arm, het met de vuisten kloppen op de grond, of met de handen op naar de hemel reiken, erg modern aanvoelt voor een dansvorm die zich strikt gezien houdt aan de traditie (en muziekinstrumenten) tot 1894. Eurosur, een systeem dat de Europese grenzen moet bewaken, wordt dan weer “geëerd” in een Hoko door de twee danseressen in zwarte catsuit.

Alexandra Mabes zocht dan weer een choreografie om haar vader te eren die nog aan de Vietnam-oorlog deelnam. In zwart afgewassen jeans, met zalmkleurig t shirt met daarop “Rocky” staat ze secondenlang stil. Een dans die ze niet dansen kan. Ook bizar is de ode aan de sociale rechten die Europa bekwam in de twintigste eeuw, gelijke kansen voor mannen en vrouwen terwijl ook deze hula  uitsluitend door de vrouwen gedanst wordt. Op 1 dans na waar ze als trio staan, is alles strikt gescheiden. De blote voeten zetten de jonge danseressen meermaals in V-vorm waarbij ze de druk op de tenen zetten en tegelijk de benen in 0-vorm positioneren. Verder komt er heel wat voetgestamp bij kijken.

Terwijl Pascual in modern trainingsoutfit op een stoel zit, krijgen de andere drie strooien rokjes of beenversieringen, traditionele sierraden aan en een hoofddeksel. Blijkt dat deze oorlogsdansen minder traditioneel zijn dan gedacht, vermits in de jaren ’80 toeristen vroegen om iets anders dat minder slaapverwekkend was. Zo is de traditionele vorm “gewelddadiger” geworden, op vraag van het publiek, van Hollywood ook. Het is meteen dé enorme plot twist van “War”, nog nooit meegemaakt bij hedendaagse dans trouwens, en de verklaring waarom de hippe sounds gecombineerd werden met dans die beide is: traditioneel én modern maar uiteindelijk ook een bizar beeld oplevert.  Pascual Pakaranti die zelf afkomstig is van het Paaseiland die voor het nagesprek begint even selfies maakt met zijn smartphone en videobeelden maakt van het publiek en zijn dansers “om live door te sturen naar het eiland”: een gigantisch contrast is het met de man die in traditionele outfit aan de voorstelling begon.

“War” van Daniel Zimmermann en Amanda Piña doet nadenken over wat art is en wat artificieel, over verwachtingspatronen van toeschouwers, hoe verschillende culturen zo tegenover elkaar staan en vol vooroordelen zitten. Net daarom, omdat het een spiegel voorhoudt, is het een erg verrassende productie.

< Bert Hertogs >