Recensie Maestro of de man zonder tanden

Een jazzoptreden went al snel. Solo’s zijn er in overvloed, en het ritme houdt vaak ergens het midden tussen accelereren en remmen, waardoor het geheel ons vaak iets te ingehouden aanvoelt, de spanningsboog iets te vlak om twee uur te blijven boeien. Om het geheel bijkomende schwung te geven doet het Brussels Jazz Orchestra (BJO) beroep op Warre Borgmans die een vleugje comedy toevoegt aan “Maestro of de man zonder tanden”. De tekst van Hugo Matthysen leest vooral als een sneer naar de showorkesten uit de tijd dat er nog een Ancienne Belgique in Antwerpen was. Ook het Vlaamse lied mag het tevens ontgelden. “Maestro of de man zonder tanden” is om kort te gaan te lang(dradig), Borgmans wijdt veel te veel uit waardoor de humor vaak zijn pointe mist. Scherpte, daar ontbreekt het ‘m nog het meest aan in deze voorstelling.

Maestro of de man zonder tanden bulkt van valse fait divers. Centraal staat de figuur van John Dyke (Warre Borgmans) die nogal laagdunkend doet over violisten. Zijn enkel met hun kapsel en uiterlijk bezig. Het publiek kreeg epileptische aanvallen van die strijkstokken zo op en neer te zien gaan, vandaar dat men ze ook in een orkestbak heeft gestoken, luidt het. Een maatregel voor de volksgezondheid, aldus Dyke. Blijkt dat zijn haat voor de viool te maken heeft met Jean Paul Schellekens. De man die er voor zorgde dat hij zonder tanden door het leven moest. Dat is naast koortsblazen, en aambeien naar verluidt een van de grootste gevaren van de trompettist.

Macheld Van Overbeek, Jane Johnson ofwel Lia Lena blijkt de aanleiding voor het dispuut tussen de twee heren. Van Overbeek was haar echte naam, de andere twee waren enkele van haar artiestennamen die stammen uit een tijd dat artiesten twee voornamen achter elkaar zetten en vooral een Engelse naam kozen. “I like John Dyke” bekt ook lekker. Vaak waren het ook dezelfde artiesten die onder een andere naam, andere pruik, met een ander kleed optraden in dezelfde show. “In die tijd moest een affiche van een optreden er uit zien zoals een huwelijksfeest was: het moest niet goed zijn, als het maar vooral véél was.”

Borgmans blijkt op de hoogte van het regionieuws.  Zo geeft ie een sneer naar de heraanleg van de Bredabaan in Merksem waar een deel van de straatverlichting het na maanden nog steeds niet doet.  Ook de verminderde subsidies naar de cultuursector neemt ie op de korrel. CC Merksem is volgens hem nu ook beschikbaar voor koffietafels en uitvaarten. De prijslijst legt ie even links ter inzage op het podium.

Dyke werd vooral bekend om die ene trompetsolo op het einde van “Neem de zonneschijn altijd met je mee want de zonneschijn is OK”. De track was volgens hem te kort om te persen op vinyl vandaar dat er nog iets bij moest.  In die tijd gebeurde de opname in één keer. Er kon niet geknipt of geplakt worden namelijk. BV’s die aanwezig zijn in het CC van Merksem sleurt ie mee in zijn weinig waarheidsgetrouw vertelseltje dat meer weg heeft van wat cafépraat dan een voorstelling op artistiek niveau. Zo staat ie stil bij het poëtische niveau van het werkwoord “vogelen” dat hoger scoort dan pakweg “neuken” of “poepen” volgens hem. Al is die vondst “de grenzen van de ornithologie aftasten” wel een geslaagde. Dé sleutel van het huwelijk is wanneer  een van de twee partners vaak weg is, aldus Dyke.

Showdirigenten deden maar alsof in die tijd. Het brengt hem bij het Witte Paard in Blankenberge wat een bruggetje is om Lou Roman – aanwezig in Merksem - erbij te betrekken. Later doet ie dat nog eens dunnetjes over door aan Sandy (de dochter van Will Tura) te duiden waarom Dyke bedankte om met Steve Willaert in de begeleidingsband van de Vlaamse zanger te komen. De BV’s, ook Linda De Win ontsnapte er niet aan, moesten dus meegaan in de onnozelheden die Borgmans aan het vertellen was. Daarna volgde het ganse publiek dat aangemaand werd om te participeren en met “tadada” een melodie na te zingen die het BJO telkens liet horen.  Het was niet te vermijden dat in dialoog gaan met het orkest.

Bob Dylan, ook daar heeft de man weinig kaas van gegeten zo blijkt. Volgens Dyke maken steeds 3 akkoorden de basis uit van zijn nummers, ofwel vertaald naar volkse taal: patatten, bloemkool en worst. Later noemt ie het “een muzikale mesthoop” die  “Blowing in the wind”s. Doe je er wat kaassaus tussen dan kom je bij “The long and winding road” van Paul McCartney. En of het educatieve gehalte van de voorstelling nog niet bedenkelijk genoeg was, verklaart ie dat het uiteinde van een trompet een Baker noemt, verwijzing naar Chet Baker.

Of wat te denken van de ‘Middelnederlandse’ teksten zoals de ‘Ballade van de hitsige hofnar’ waarin er “’t allenkant gevogeld” wordt. Borgmans krijgt het allemaal verkocht aan het publiek op het wat blasé cultuurkennertoontje dat het lijkt alsof hij niet uit zijn nek staat te lullen, maar er een waarachtig staaltje research in deze voorstelling kroop. Lezingen geven in Rotary Clubs, en andere lokale verenigingen, allemaal in’t zwart uiteraard, gaven Dyke een mooie bijverdienste. Dat Schellekens en Dyke Bob Dylan zo haatten, bracht hen toch weer samen ondanks alle privé perikelen. Al moesten ze met die lezingen stoppen toen Schellekens “Sweet Caroline” toeschreef aan Bob Dylan. Over Dylan hadden ze een meningsverschil toen Dyke “World gone wrong”, de 4^de track van de B-kant (dat is Jack-A-Roe nvdr.) wel wist te smaken. Een nummer dat niet van Dylan is voor alle duidelijkheid, maar een traditional.

“Maestro of de man zonder tanden” heeft die ambitie niet om een traditional te worden. De voorstelling stond garant voor pretentieloos gezwets dat BJO verweefde met boeiende arrangementen van Frank Vaganée. Al lijken sommige van die titels op een vroege 1-aprilgrap net als de moraal van het verhaal: “Er is liefde en vriendschap in de business.” Echt? Wij dachten eerder: “er is steeds plaats in de business voor fakers met een schouw vol bekers…”

< Bert Hertogs >

De setlist (mogelijks onvolledig):

1. Maestro Intro – Frank Vaganée
2. Kameel met schaap on a sunny day – Frank Vaganée
3. Paganini’s haircut revisie November 2014 – Frank Vaganée
4. Zonneschijn vocal – Frank Vaganée
5. Let’s focus on one thing at a time – Frank Vaganée
6. Wyveken – Frank Vaganée
7. De jager – Frank Vaganée
8. Maestro gevecht – Frank Vaganée
9. Goodbye sweet teeth – Frank Vaganée
10. Downhill she went 29 9  – Frank Vaganée
11. Tongue in cheek – Frank Vaganée
12. Friendship in the musical world – Frank Vaganée
13. Zonneschijn – Frank Vaganée