Recensie Kind van de zon

“Ik heb er niets van begrepen” horen we tijdens een gesprek tussen twee tienermeisjes vallen terwijl ze hun fiets losmaken bij hetPaleis nadat ze “Kind van de zon” hebben gezien.  De voorstelling is dan ook erg maatschappijkritisch (enige voorkennis van politiek en macht is mooi meegenomen), geeft een veeg uit de pan richting politiek, is bij momenten absurdistisch, en is eigenlijk gewoon spek voor de bek voor elk humaan wetenschapper. Die mix maakt dat de voorstelling van de toeschouwer een zekere maturiteit verwacht. We zouden dus eerder het label 18+ geven dan 16+.

Het uitgangspunt van “Kind van de zon” is nobel: laten we een nieuw land opstarten en het bedenken vanaf een wit blad papier. Dat lijkt de enige uitweg omdat “alles naar de kloten is en om zeep”. Er is de bankencrisis, overpopulatie, er zijn schulden,  en nog heel wat uitdagingen waar onze wereld mee te kampen heeft. Dus wil Thomas Janssens, bijgestaan door spin doctor van dienst Jorre Vandenbussche, een land creëren. Wat daarvoor nodig is? Oppervlakte, een permanente bevolking, een grondwet en bestuursvorm.  That’s it. Moeilijk kan dat toch niet zijn.

Identiteit creëren, dat hoort erbij. Het kind moet dan ook een naam krijgen.  Vandenbussche brainstormt marketinggewijs even met de voorzitter. Dreamland, Dignity, Desire,… komen langs als mogelijke namen voor het nieuwe land. Maar het is niet meteen naar de zin van de leider. Het mag wat meer juicy klinken. En er moet een baseline komen.

Maelstrom verwerkt ook bestaande teksten in het werk zoals het debat tussen buik en ledematen (hier wordt verwezen naar Shakespeares toneeltekst Coriolanus terwijl hij zich baseerde op de Griek Aesopus die het in de zesde eeuw voor  Christus neerpende. Er zijn zelfs aanwijzingen dat het verhaal nog ouder is. Van rond  1100 voor Christus zou dit verhaal dateren uit Egypte. Een verhaal met als doel tot eendracht te leiden. Een politieke betekenis kreeg de fabel ook toen de Romeinse consul Agrippa Menenius Lanatus in 503 voor Christus het gebruikte om het volk onder de knoet te houden. Verder passeren onder andere ook stukken uit Machiavelli’s Il Principe uit 1532.  

Hoe komisch de voorstelling ook bij momenten mag zijn, toch drijft die in een ongezien pessimisme “Ja, ik ben misbaar” klinkt het uit de mond van Janssens en “Het belangrijkste is dat u geeft wat u krijgt.” laat Vandenbussche zich dan weer ontvallen terwijl die tips geeft hoe de hand moet geschud worden, en hoe Janssens zich moet gedragen: “open blijven kijken”. “Sound like a leader” luidt het ook. Of hoe pose deel uitmaakt van leiderschap.

Het publiek neemt deel aan de eerste volksraadpleging van het land. “Een land dat is een permanent work in progress is” krijgen we te horen. De vlag: een stralende vind ik leuk- duim in zwarte verf op witte achtergrond. Vooral dat beeld in combinatie met de tekst maakt de voorstelling ijzerscherp. Al snel rijden Janssens en Vandenbussche zich namelijk vast in hun naïef idealisme. Kan je mensen verplichten om goed te zijn? Kan een maatschappij bestaan zonder geld, bezit? Wat met het migratiethema? Janssens stelt voor om de grenzen af te schaffen (maar dan kom je in de problemen met de definitie van wat een land is). Niet veel later volgt een “aanslag op de vreugde/liefde van het land”. In plaats van verzet, is de te kiezen weg die van meer democratie, openheid en menselijkheid.

Maar dat het droomland ook barsten begint te vertonen in zijn constructie mag blijken uit: “Tegenstemmers hoeven geen deel uit te maken van het land” wat niet al te democratisch klinkt. Dus zoeken de twee het dan maar bij zingeving. Eigenliefde moet ingeruild voor onbaatzuchtigheid.  “Beloftes hebben consequenties, daarin ligt onze verantwoordelijkheid” klinkt het hol.   Inburgeringsproeven, Gas-boetes,.. worden verder fijntjes door de mangel gehaald. Finaal blijft enkel uiterlijk machtsvertoon over waarbij voorzitter Janssens overgaat tot een Meerdere-mindere relatie met zijn spin doctor Vandenbussche: “Het is met mij of tegen mij” luidt het uit de mond van de jongste nadat hij een kazuifel heeft aangehad en het themalied van Mighty Mouse heeft gezongen, die voor het eerst in een tekenfilm verscheen in 1942 in Mouse of Tomorrow: “Here I come to save the day!“ That means that Mighty Mouse is on the way!”

“Kind van de zon” is vooral een scherpe aanklacht tegen politiek en religieus machtsmisbruik, tegen heersende systemen, is ook ronduit pessimistisch over de huidige generatie politici, biedt geen valabele alternatieven,… maar houdt wel de vinger aan de maatschappijkritische pols.  

< Bert Hertogs >