Recensie Higher Selfie

Met “Higher Selfie” toont de eerste lichting jongeren die het nest van NEST verlaten hun kunnen. Dat doen ze na een opleiding van 3 jaar op zaterdag bij deze Antwerpse creatieve hotspot. 9 Jongens en meisjes die zelf nog op de schoolbanken zitten in het hoger middelbaar of net hun hogere studies zijn begonnen, delen allemaal dezelfde passie. Die van cultuur, kunst, en podiumkunsten in het bijzonder. In “Higher Selfie” kiezen ze om zich te tonen als een tableau vivant, waarbij hun blik op de wereld weliswaar komisch en luchtig is als personages in een schilderij die commentaar geven op de bezoekers en wat er rondom hen in de wereld gebeurt.

De crisis, kunst (die door terreurgroepen aan diggelen geschoten wordt), de hoge prestatiedruk die deze jongeren voelen vanuit de maatschappij en hun directe omgeving, en vooral de vraag “hoe zij al die uitdagingen straks moeten oplossen, omdat ze de toekomst zijn” verlamt hen ergens, maakt hen bang. Vanuit die verlammende werking koos schrijfster Heleen Verburg samen met regisseurs Soraya Rademaker en Jellie Schippers om de vorm van het tableau vivant te kiezen terwijl de input voor de voorstelling wel vanuit de buik van de spelers komt.

Dat levert een eerlijke kijk op, met verwijzingen naar Facebook “vind ik ook leuk”, schilder- en beeldhouwkunst: poses van Rodin tot de vervormde/misvormde personages uit het penseel van Jeroen Bosch, de Schepping van Adam (Michelangelo, te zien in de Sixtijnse kapel), Rubens, en finaal uiteraard ook een higher selfie, verwijzend naar de hedendaagse beeldcultuur. Het centrale idee waarrond deze voorstelling borduurt is het complexe schilderij Las Meninas van Velásquez waarbij de schilder zichzelf portretteert binnen het schilderij en onder andere speelt met voorgrond-en achtergrondillusie. De lijnvoering van Picasso op de gezichten van de spelers werkt dan weer bevreemdend.

Een thema als god en de schepping is niet alleen te zien in de verwijzing naar Michelangelo, ook in de tekst zelf vragen de personages in het schilderij zich af wie hun schepper, hun schilder is, en waarom hij welke keuzes heeft gemaakt. Aline Cornelissen, zeventien en net haar examens achter de rug van Humane Wetenschappen, vraagt zich af waarom precies zij vooraan moet staan terwijl ze hunkert naar de plek waar het oog van de kijker minder snel op valt. Omdat ze er mooi en lief uitziet, proberen de anderen. Maar zij heeft twijfels. Zeker wanneer ze een loopneus krijgt, wat mogelijks het gevolg is van hooikoorts. Charlotte Gillain, zeventien en student Latijn-moderne talen, overschouwt dan weer alles vanuit haar toren, heeft weinig tekst, maar wanneer ze iets zegt is dat relativerend. Ja, zelfs soms wat filosofisch van aard, vanuit een hoger perspectief bekeken. Op vlak van woord en welsprekendheid horen we deze tandem overigens zeer graag bezig, en valt de expressie van Gillain, hoewel ze een zeer statische rol heeft, op.

Zeker, “Higher Selfie”, kent ook zijn seksuele lading, wanneer één van de acteurs prompt zegt dat ie zin heeft om te neuken. Dat zorgt voor onrust bij de anderen hoewel actrices Maaike Somers en Charlotte Gillain hun troeven de ganse voorstelling uitspelen met een vollere boezem dankzij twee hulpstukken die weliswaar even komen piepen op het einde. Al dat vooroverbuigen of in profiel staan om even de aandacht naar hun borsten te trekken, heeft zo zijn gevolgen … Lotte Vrancken, 18 die tussen het studeren door voor haar examens kunstwetenschappen op de planken staat, richt haar blote kont dan weer als een Rubensiaanse vrouw zowat het ganse stuk naar het publiek.

De twintigjarige Wietse Janssens, die tijd vrij maakt tijdens zijn blokperiode voor deze productie, is dan weer de aandachtszoeker die een preek afsteekt: “we moeten elkaar helpen”. Een preek die op weinig begrip kan rekenen van de rest die ironisch Conquest of Paradise van Vangelis beginnen te neuriën, een van de zeldzame momenten met muziek in deze voorstelling overigens.  Kritiek op een egocentrische maatschappij is dat.

Hij probeert contact te zoeken met Tine Deceuninck, de achttienjarige studente vroedkunde, die hier uitblinkt met haar gelaatsuitdrukkingen die uitvergroot worden door een tv vergroot scherm. Dat gebruiken bejaarden of mensen met een visuele beperking. Ze zetten het voor hun toestel en het werkt als een vergrootglas. Tines mimiek wordt daadoor extra uitvergroot en samen met die oogschaduw in de vorm van een alien oog, laat ook zij een bevreemdende indruk na. Een van goed weten wat er allemaal in de wereld gebeurt, maar ook niet meteen pasklare antwoorden vinden. Hoe zou zo’n zelfmoordterrorist zich voorbereiden naar de ultieme dag? Gaat daar een jaar aan voorbereiding en planning aan vooraf of komt die ingeving er tamelijk last minute? Hoe gaan we om met allochtonen (en komt daar niet vaak wat geroddel aan te pas)? Is er nog hoop? Of is alle geloof weg?

“Higher Selfie” bulkt dus van de visuele en inhoudelijke boodschappen waardoor het stuk, net als het schilderij Las Meninas van Velásquez overigens, bijzonder complex is zelfs voor een doorwinterde theaterbezoeker.  De gekozen vorm: het tableau vivant in combinatie met tekst werkt, maar daardoor is het vertelritme en de spanningsboog van Higher Selfie niet zo strak en kent de voorstelling enkele dipjes. Maar ook hier weer klopt dat perfect met een doorsnee museumbezoek dat zelden in een ruk aan je voorbijvliegt.

< Bert Hertogs >