Recensie De Spreeuw

‘We hebben een klein brandje gehad in het atelier’ luidt het bij Studio Orka voor ze het publiek binnenlaten bij ‘De Spreeuw’. Buiten aan de toegangsdeur stond al een brandweerwagen, wat verbrand en gesmolten materiaal, inclusief een paar oude theaterstoelen. Een branddoek hangt wat desolaat over de trappen, links en rechts liggen er brandslangen op de vloer en alle ingangen naar de zaal zijn afgesloten met afbakenlint. Een brandweervrouw loopt haastig op en af, medewerkers van hetPaleis dragen een veiligheidshelm en een fluo geel hesje. En er hangt een penetrante brandgeur in de foyer en boven. Via een alternatieve route die de brandweer kon vrijmaken, wordt het publiek in de zaal geloodst waar de lichten aan en uit flikkeren. Een mens zou denken dat het advies voor we de trappen op gestuurd worden, volgen om naar huis te gaan of een kijkje bij de buren te nemen – helaas stond er alweer niets geprogrammeerd in de Stadsschouwburg dat van enige betekenis zou kunnen zijn – een betere optie was geweest. Niet dus.

Absurd
‘Wat er ook gebeurt, we blijven lachen.’ luidt het credo van bij de start. Toegegeven ‘De Spreeuw’ is een humoristische voorstelling geworden waarbij we het reilen en zeilen zien van een amateurgezelschap dat ondanks alles wil blijven doorspelen. William is de toneelmeester die vroeger nog in het ballet danste, Robert de acteur met een drankprobleem die wel eens opgesloten geraakt in het toilet, Cathy is de theatertechnicus van dienst en op proef. Zij komt van de VDAB en heeft er al een hele boel beroepen op zitten. Verder is er nog de theaterdirecteur en de brandweervrouw. Die laatste is op zoek naar de dader van de brand. Want volgens haar is de brand aangestoken. Ondertussen probeert het gezelschap ‘De Spreeuw’ te brengen, een tikfout is dat van de theaterdirecteur, want het moest ‘De Meeuw’ zijn. Om kostuumtechnische redenen, is dat helaas niet mogelijk. En na veel vijven en zessen stelt Cathy vast dat er enkel nog een balkon rest als decor dat de brand overleefd heeft. Cyrano de Bergerac voeren de theaterdirecteur (verkleed als Roxane), Robert (als Cyrano) en William (als Christian) dan op. Studio Orka draait de zaken om door te stellen dat de acteur Robert, die wat over zijn hoogtepunt is maar nog steeds sterallures heeft, een souffleur (William) nodig heeft zodat die scène behoorlijk absurd aanvoelt.  

Papakoorts
In ‘De spreeuw’ zit heerlijke taalhumor of taalspelletjes. Een klassieker als ‘in vuur en vlam staan’ mocht uiteraard niet ontbreken en Cathy mag een foutief gesplitst ‘hoof-drollen’ lezen. Maar de mooiste vondst is ongetwijfeld ‘papakoorts’, ofwel de spanning(en)/reden waarom een man zijn vrouw en (ongeboren) kind verlaat. Een fraaie link met ‘plankenkoorts’ is dat. Het is die switch tussen ‘acteren acteren’ (met Robert die het theatraalst van al mag zijn, al heeft iedereen wel even zijn theatraal moment) en ogenschijnlijk zichzelf zijn, die studio Orka constant maakt. Er zit ook scherpe kritiek naar leidinggevenden in het stuk, die weliswaar vluchtig passeert in de voorstelling, maar absoluut vermeldenswaardig is: ‘De directeur is geen acteur. Hij weet niet wat het is zich in te leven.’

Ode aan het theater
Nog meer psychologie steekt de voorstelling in de rol van de brandweervrouw die tegenover Cathy begint op te scheppen over de reddingsoperaties die ze deed (wat leidt tot 2 olifanten die ze naar eigen zeggen bewusteloos heeft geslagen) waarop Cathy haar 12 stielen en 13 ongelukken uit de doeken doet. Studio Orka verwijst ook naar klassiekers als ‘Het leven is als een toneel en wij zijn de spelers’ (‘All the world‘s a stage, and all the men and women merely players’) uit de zevende scène van het tweede bedrijf van ‘As you Like It’ van Shakespeare. Studio Orka nuanceert dit citaat overigens met ‘Vader zijn dat kan je niet repeteren.’ Nog meer Shakespeare horen en zien we wanneer er verwezen wordt naar ‘The Tempest’. En verder komt ‘De meeuw’ van Tsjechov ter sprake en ‘Cyrano De Bergerac’ van Edmond Rostand. Wanneer we te weten gekomen zijn wie de vader is van het meisje dat naar haar papa zocht en we tevens te weten komen hoe het theater zo veel brandschade heeft kunnen oplopen, stuurt ‘de Spreeuw’ ons naar huis op de tonen van Billie Holidays ‘Beyond the sea’.

< Bert Hertogs >