Recensie Vu du pont

Een Ivo Van Hove grand cru. Dat serveert deSingel met ‘Vu du pont’ in de week van Valentijn aan zijn theaterliefhebbers. De Franse tekst naar ‘View from a bridge’ van Arthur Miller, die vertaald werd door Daniel Loayza, blijkt nog steeds erg actueel. Enerzijds is er het thema van de liefde van een oom (Eddie) om zijn nichtje Catherine, die hij maar niet wil loslaten ook al is ze meerderjarig en is ze verliefd op Rodolpho. Anderzijds is er het immigratiethema waarbij een illegaal aan papieren kan geraken wanneer die met een Amerikaanse huwt. Net dat laatste probeert Eddie aan te wenden om achterdocht te zaaien bij Catherine en haar niet te moeten verliezen. Tevergeefs.

Jan Versweyveld kiest in zijn scenografie om de handeling te laten plaatsvinden in een rechthoekige smalle ruimte die afgebakend is alsof het een piste is. Een smal deurgat staat centraal en zorgt ervoor dat de acteurs op en af kunnen. De enige die de scène doorbreekt is advocaat Alfieri (Alain Fromager) die vanop de U-vormige tribune het verhaal vertelt. De acteursregie is van een ongekend straf niveau. De gemoederen laaien hoog op wanneer Rodolpho (Nicolas Avinée) en Marco (Laurent Papot) als illegalen onderdak vinden bij Eddie (Charles Berling) en Béatrice (Caroline Proust). Rodolpho wil kennelijk in Amerika blijven en geeft zijn geld gewoon uit, aan platen, en nog veel meer. Marco heeft een totaal ander doel: hij wil geld verdienen zodat hij daarmee zijn gezin met drie kinderen in Italië kan verder helpen, temeer omdat een van zijn kinderen longproblemen heeft. De blonde Rodolpho wordt verliefd op Catherine (Pauline Cheviller) en dat is niet naar de zin van de jaloerse Eddie, haar nonkel. Catherines moeder is de zus van Béatrice. Er is dus geen bloedband tussen Catherine en Eddie.  

Liefde & loslaten
Bij aanvang van het stuk zien we Eddie en Louis (Pierre Berriau) zich douchen onder een fijne straal water, boven het afvoerputje op de scène. Ze wassen zich van het werken aan de loskade van de haven.  Pauline Cheviller is als Catherine erg kort gerokt wat tot een opmerking leidt van Eddie. Ze droogt de vloer met een handdoek verder op, terwijl ze haar achterwerk prompt naar boven doet, zodat Eddie en een deel van het publiek haar slipje kunnen zien. Catherine slaat dus aan het verleiden en haar gedrag is nog erg jong, speels en flirterig. Zo springt ze als zeventienjarige nog steeds als een elfjarige rond de nek van haar oom. Iets waar Béatrice haar op wijst. Zij probeert de twee uit elkaar te halen door haar erop te wijzen dat ze oud genoeg is om zelf haar keuzes te maken en dat hij haar moet durven leren loslaten.

Verlatingsangst
Op dat vlak is het verhaal van alle tijden: een verhaal dat zich afspeelt op het moment dat een van de kinderen op het punt staat om het nest te verlaten. De verlatingsangst speelt naast de liefde die Eddie voelt dan ook mee. De overgang richting empty nest ook, lang geen makkelijke fase voor iemand die een kind heeft opgevoed. Hij ziet het ook van ver al aankomen dat ze in het begin elkaar nog vaak zullen zien, maar dat mettertijd zal verwateren. Cheviller zet een ontzettend frisse Catherine neer, die speels en jong is in het begin van de voorstelling en gaandeweg zich volwassener gedraagt. Eddies jaloezie zal aanwakkeren wanneer hij Rodolpho en Catherine half uitgekleed betrapt wanneer ze bijna de liefde bedrijven.  

Actueler dan ooit: school verlaten zonder diploma voor een job
Catherine krijgt een job aangeboden via haar schooldirecteur en kan zo – zonder diploma – al beginnen werken. Ze blijkt een van de besten van de klas. Dit is het eerste dilemma dat voor een conflict zorgt tussen Béatrice, Catherine en Eddie. Die laatste wil dat ze voor haar diploma gaat, voor zekerheid terwijl de vrouwen vinden dat ze haar skills in steno wel zal kunnen verder ontplooien ‘on the job’. Dit thema is tegenwoordig meer dan ooit actueel gezien IT-studenten ook jobvoorstellen krijgen én meteen een mooie startpremie als zij de schoolbanken vroegtijdig willen verlaten zonder diploma.  Ook zo’n beslissing nemen is – hoewel er tekorten zijn in de IT-sector – niet zonder risico.

Je meerdere erkennen
Eddie ligt daarnaast ook in generatieconflict. Hij moet zijn meerdere erkennen in Marco die erin slaagt om met één hand een stoel de lucht in te krijgen terwijl hij zijn linkerhand achter de rug houdt. Het levert, wanneer hij rechtstaat, een verwijzing op naar het Vrijheidsbeeld. Eddie slaagt daar niet in. Rodolpho blijkt op zijn beurt de nieuwe man te zijn: koken, naaien, zingen,… hij kan het allemaal. Net die troeven probeert Eddie te bespotten, wat tot een van de grappigste passages uit het toneelstuk leidt. Of hoe absurd vooroordelen en een tunnelvisie kunnen worden.

Immigratie
Dat de twee illegaal in het land zijn aangekomen, is hun zwakte die altijd tegen hen gebruikt kan worden. Eddie die geen legale redenen vindt met zijn advocaat Alfieri om de relatie tussen Rodolpho en Catherine te laten beëindigen, zet finaal zijn joker in door Marco en Rodolpho aan te geven aan de Vreemdelingendienst. Daardoor heeft ie het volledig verkorven bij Catherine die hem vanaf dan beschouwt als een rat, een verklikker. Marco spuwt op Eddie en geeft hem op zijn beurt aan omdat Eddie volgens hem zijn kinderen vermoord heeft.

Eer
Dat deSingel kiest voor de Franse versie door het Parijse Odéon Théâtre de l’Europe is absoluut een terecht en de juiste. Vooral de cruciale scène waarin het tot een confrontatie komt tussen Eddie en Marco komt op die manier sterker over. Eddie verwijt Marco immers zijn naam besmeurd te hebben. Eer is nu eenmaal erg belangrijk in de Italiaanse cultuur. De Franse ligt daar het dichtst van al bij, en dus komt zo’n scène extra sterk binnen als men op de scène in een Franse colère uitbarst. Het podium blijkt dan een rechthoekige smalle arena, een boksring zelfs als je wil. Het eindbeeld is dan ook erg sterk, waar het bloed als regen uit de nok valt. (nvdr. het tegenovergestelde doet Ivo Van Hove in ‘Lazarus’, de musical rond het werk van David Bowie. Daar zien we op het einde een witte vloeistof uit het podium sijpelen wanneer het hoofdpersonage het Meisje/de Muze heeft omgebracht. Het lijkt er dus sterk op dat zijn voorstellingen ook op bepaalde vlakken naar elkaar verwijzen.)

Eddie overleeft het gevecht niet. En dat op de huwelijksdag tussen Rodolpho en Catherine wiens huwelijk besmeurd van start gaat.

‘Vu du pont’ is een feest voor het oog en oor en toont het neusje van de zalm op vlak van acteren. De acht acteurs en actrices smijten zich volledig en Van Hove vraagt ook in deze productie een niet te onderschatten fysieke inspanning van hen. Charles Berling zet een waanzinnig straffe Eddie neer wiens psyche steeds meer vernauwt, en die rondom hem steeds meer op onbegrip kan rekenen en geen uitweg ziet. Pauline Cheviller zet dan weer als Catherine in het begin een meisje neer (met rode kaakjes) dat nog zeer jong is en gaandeweg volwassen wordt en zich volwassen gaat gedragen. Maar finaal is het ook een voorstelling die toont hoe een gezin, de hoeksteen van de samenleving volgens sommigen, in een bepaalde fase uit elkaar valt. Ook dat is hyper modern.  

< Bert Hertogs >

‘Vu du pont’ speelt nog t.e.m. 17 februari 2017 in de Rode Zaal van deSingel en is bijna uitverkocht. Het is steeds zinvol om u op de wachtlijst te plaatsen indien de voorstelling op de dag van uw keuze uitverkocht zou zijn.