Recensie Haroun

Een kat vindt er zijn jongen niet in terug, in Haroun, de recentste voorstelling van Nieuwstedelijk naar Salman Rushdies roman in een regie van Sara Vertongen. Bij deze productie worden kinderen en ouders van elkaar gescheiden. De kinderen zien alles vanuit het standpunt van de zoon Haroun (Khalid Koujili) die zijn fantasiewereld op hen loslaat, de ouders vanuit dat van de vader Rashid (Jorre Vandenbussche). Wij zagen de versie voor volwassenen die zeer fragmentarisch is en vooral in de psyche laat kijken van een man die bezeten is door het veiligheidsvraagstuk, zijn zoon een smartwatch laat dragen zodat ie altijd weet waar hij uithangt, alerts kan sturen zodat hij nooit met het excuus kan afkomen iets te zijn vergeten, enz. Een man die leeft voor zijn werk ook in het weekend, er dus zelden is voor zijn zoon en in een trance/schemerzone beland is (‘Ik heb overuren gemaakt. Beloning naar verdienste. Want ik ben het waard.’). Een man die geestelijk niet helemaal in orde is en heel wat tegenslagen moest verwerken. Hij verloor zijn job én vrouw Soraya. In Haroun krijgen de volwassenen dus een state of mind-stuk voorgeschoteld.

Jorre Vandenbussche probeert alvast meteen de ouders niet op hun gemak te stellen wanneer hij stelt dat hun kinderen op dit moment verdoofd in een of andere kofferbak zouden kunnen liggen. Rashid weigert om zijn zoon op de schoolbus te zetten, liever brengt hij hem zelf naar de locatie van de schoolreis. En verder stelt ie dat er dan zo veel camera’s mogen hangen in onze samenleving, maar dat het toch maar een gevoel van veiligheid geeft. Alles registreren ze namelijk niet. Zijn leuze is dan ook: ‘ga altijd uit van het ergste.’ waarna hij niet veel later door de evacuatieprocedure gaat wanneer er zich een incident zou voordoen. Maar dan nog loopt niet alles volgens de procedures: ‘Er was geen verwittiging tot er plots een dichte regen van straatstenen uit de hemel viel.’ klinkt het en kaart ie vervolgens de agressie in het verkeer en op het openbaar vervoer aan (man op de tram wordt met pizza eraf gestuurd, eet die op de tramsporen op om daarna terug op de tram plaats te nemen).

Verder komt ie maatschappijkritisch uit de hoek wanneer hij een zoet en verfrissend sapje geopend terugbrengt naar de winkel waar hij het kocht toen hij vaststelde dat het helemaal niet zoet was, maar zuur. Hij krijgt zijn geld niet terug omdat het geopend is en maakt zich daar druk over. Rashid is professioneel verhalenverteller en stelt: ‘Als het leven een verhaal is, heb ik de macht het te veranderen.’

Pluspunt van de voorstelling is met stip het muzikale luik dat verwerkt zit in Haroun met Gasper Piano die onder andere speelt met elastieken aan de theremin wat mee de wat donkere leefwereld van de vader ondersteunt, tevens begeleid door knisperend geluid, onder andere van de elektrische gitaar en andere soundbites. Die gitaar strijkt hij trouwens ook tijdens de voorstelling aan die slam poetry, spoken word en rap laat horen. Verwijzen naar Alice in Wonderland en Sjakie en de chocoladefabriek doet Haroun ook. Maar de versie voor de volwassenen is ons niet alleen te drammerig, ze is ook erg fragmentarisch. Losse puzzelstukken worden je als toeschouwer aangereikt en pas op het einde kan je die min of meer in elkaar steken. Te horen aan de reacties van de kindervoorstelling, blijkt die voor 14-plussers te kinderachtig hoewel er raakvlakken zijn met de volwassen versie terwijl net die laatste wellicht te zwaar is voor pubers en adolescenten. De kinderen nemen overigens op het einde plaats naast de volwassenen in de kleine zaal van hetPaleis zodat de twee voorstellingen er samenkomen. Wanneer dat gebeurt, valt het acteren van Khalid Koujili wel erg licht uit tegenover dat van een oerdegelijke Jorre Vandenbussche.

Wat die luidspreker waar licht uit komt en muziek zoals Shawn Mendes‘ ‘There‘s Nothing Holdin‘ Me Back’ erbij komt doen, is een compleet raadsel voor de volwassenen. Niet meer dan een storend element is het vanuit het standpunt van de vader die zijn zoon heel ver en dof hoort praten. Eigenlijk hoort hij hem niet omdat hij op het psychotische af zijn trauma rond verlies aan het verwerken is.

Bij het verlaten van de zaal horen we nog kinderen napraten over het verhaal en horen we interviews met kinderen uit probleemgezinnen. In Haroun zien we dan ook een disfunctioneel gezin, een vader en een zoon die samen maar vooral apart leven in hun eigen wereldje. Vertongens theaterbewerking lijkt ons vooral te verdrinken in te veel ambitie. Ze wou kennelijk te veel tegelijkertijd waardoor je als bezoeker, ook omwille van de vorm wel met erg veel vragen naar huis gaat. Kortom: Haroun is ons té complex. Veel te complex qua vorm. Wellicht daarom ook dat het applaus op de première achteraf erg lauw was.

< Bert Hertogs >

Credits:

tekstbewerking en regie: Sara Vertongen
spel: Jorre Vandenbussche
spel: Khalid Koujili
muziek: Gasper Piano
dramaturgie: Martine Manten
coproductie: Krokusfestival Hasselt
coproductie: NTjong toneelatelier