PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie Magdalena

zondag 4 maart 2018Zuiderpershuis Antwerpen

Magdalena

Met haar rol als Emma in de musical Magdalena heeft de zeventienjarige Fiene Zasada alle troeven in huis om een grote musicalartieste te worden. Nadat collega Sascha Siereveld haar twee jaar geleden – meer dan terecht overigens – vermeldde in de recensie van Muerto als dé revelatie, bevestigt ze in Magdalena dat dit geen toevalstreffer was. Integendeel, Fienes zang, dans, dictie en inlevingsvermogen is ronduit voortreffelijk. Van Wanne Synnave die haar lief Aedan speelt in deze productie heeft ze dan ook een cadeau van jewelste gekregen. Wanne stond immers ook in voor het script en de liedteksten terwijl Sam Verhoeven tekende voor de muziek en een meeslepende romantische score afleverde die niet zelden verwijst naar Ierse folk (zoals in ‘Het dorpsfestival’) met de typische ritmes en de fluiten erin verwerkt. Een prachtige rol kreeg Fiene aangeboden. Als Emma mag ze een wondermooie boog maken van geëmancipeerde jonge vrouw die strijdlustig, belezen (ze is fan van Virginia Woolfs Mrs. Dalloway en diens quote: ‘het is een hoofdzonde om niet te zeggen wat je voelt’) én verliefd is – wat leidt tot hét hoogtepunt van de show, een prachtig duet tussen haar en Wanne in ‘Wij met twee’ – tot een vrouw die getraumatiseerd achterblijft, de strijdlust opgeeft en wegzinkt in het tweede deel. Fiene zet dat allemaal op een zeer geloofwaardige manier mét veel gevoel overtuigend neer. Dit jaar studeert ze af aan het Lemmensinstituut in Leuven in de richting Woordkunst-Drama. Lang geleden dat we nog zoveel goesting hadden om naar een afstudeerproject te gaan kijken. Mocht onze drukke agenda het toelaten, we zouden het wel weten!

Ongehoorzame meisjes, te knappe meisjes die een gevaar betekenden voor jongens en ‘ongewenst’ zwangere meisjes die al dan niet het slachtoffer waren van verkrachting, … Als je je zonden als gezin wou reinigen stuurde je je dochters die zich niet in toom weten te houden in het streng Katholieke Ierland naar de Magdalene Laundries. Veel gezinnen dachten dat het een soort internaat was (wat gevoed werd door valse rapporten die de nonnen hen bezorgden). Helaas was het tegendeel waar. De jonge vrouwen werden zwaar uitgebuit, fysiek en psychisch mishandeld terwijl de Katholieke Kerk gouden zaken deed met de wasserijen. Families verbanden hun kinderen die niet in de pas liepen naar deze instellingen. Soms kwamen die er ook terecht omdat er niet genoeg geld was om de kindermonden te voeden. Geschat wordt dat 30.000 vrouwen geplaatst werden in deze wasserijen. Alleen al in een septische put van een nonnenklooster in het West-Ierse Tuam werden er 800 babylijkjes gevonden. Het aantal doden die vielen in deze kloosters wordt dan ook op een veelvoud geschat. De laatste wasserij sloot pas 22 jaar geleden terwijl de eerste opende in 1765. Tot op heden minimaliseert de Ierse overheid haar rol als investeerder in deze kloosters. Zij maakten wellicht jaarlijks 50.000 euro winst. Het een en ander lijkt ook in de doofpot gestoken te worden in Ierland.

Na de film The Magdalene Sisters uit 2002 is er dus nu ook een Vlaamse musical die het maatschappelijk thema rond uitbuiting opnieuw op tafel legt. Het resultaat is een humane voorstelling geworden die een pleidooi houdt voor emancipatie, gelijkheid én vrijheid. Een maatschappijkritische voorstelling ook die in het #metoo-tijdperk inzoomt op vrouwenrechten. De patriarchale samenleving die eind 20ste eeuw al sterk aan het afbrokkelen was, wordt helemaal gesloopt. Misbruik in het gezin en door de kerk, grensoverschrijdend gedrag in een machtsrelatie, … Magdalena toont het straight in your face en klaagt het aan. Het levert een ontzettend geëngageerde musical op die als een harde veeg om je oren aanvoelt.

Drie meisjes komen op een dag samen toe in een Magdalenawasserij. Rose (Lien Van den Bossche) omdat ze zwanger is van haar stiefpa die haar verkrachtte, Sarah (Emma Vanthielen) omdat ze het thuis niet breed genoeg hebben om haar te voeden, en Emma (Fiene Zasada) omdat ze verliefd is op Aedan die volgens haar streng Katholieke moeder geen goede partij is voor haar.

In de wasserij staat zuster Margaret (An Lauwereins) aan het hoofd met naast haar zuster Stella (Joke De Vos) en zuster Lois (Anne-Sophie Metselaar). Stella krijgt gewetenswroeging wanneer ze een mens in nood niet geholpen heeft en biecht alles op aan eerwaarde Walsh (Dieter Troubleyn) die op de hoogte is van de wanpraktijken in de wasserij. Meisjes worden er met de riem geslagen, soms ook omdat ze niets verkeerd hebben gedaan maar de zusters hun sadistische neigingen kennelijk niet kunnen onderdrukken (door opzettelijk met hun schoen de propere was weer vuil te maken bijvoorbeeld en de meisjes daarvoor te straffen). Maar op een dag gaan ze nog driester te werk. Wanneer Aedan stiekem afspreekt aan de poort met Emma wordt ie door zuster Lois vermoord. Roses baby wordt dan weer verdronken door zuster Margaret omdat er niemand meer op de adoptielijst staat.

Is het vooral in het eerste bedrijf dat Fiene Zasada aan bod komt en de focus op haar personage gelegd wordt, dan wordt in het tweede vooral de klemtoon gelegd op dat van Rose die bevalt, in het strafhok opgesloten wordt, en zo karakter kweekt om in opstand te komen tegen de zusters. In ‘Als u naar me luistert’ twijfelen zowel zuster Margaret, zuster Stella als de eerwaarde Walsh aan hun geloof. Het levert een van de knapste momenten op qua samenzang tussen Troubleyn, Lauwereins en De Vos. Uiteindelijk komt het tot een confrontatie tussen de zusters. Met ‘Laat het’ lijkt Margaret te beseffen dat de situatie sowieso uitzichtloos is. Aan de ene kant staan de opstandige meisjes, aan de andere kant de zusters en Keira (Zowy Van Lierop) en haar kompanen die de andere meisjes verrieden bij de zusters wanneer zij zich niet hielden aan de regels. Uiteindelijk zal die situatie escaleren tot geweld, wat compleet in strijd is met alle waarden van het geloof…

Magdalena speelt in het Zuiderpershuis en dat is de ideale locatie voor deze musical en de thematiek die behandeld wordt. Op de scène zien we stellingen wat het industriële karakter van de wasserijen van destijds mee onderstreept. Is alles top wat we te zien en te horen krijgen? Neen, net niet. Dat er wat luchtigheid in een voorstelling gestoken wordt, met misdienaars tijdens ‘Het Nieuwe Testament’ waarbij op shalala-tonen het misbruik in de kerk (priesters die zich vergrepen aan jongetjes) en het celibaat waar men zich niet aan hield, aangekaart wordt, tot daar aan toe. Maar de meerwaarde van een scène waarin die jongeren – die overigens nauwelijks uitgewerkte personages neerzetten – stiekem miswijn drinken in de sacristie of die ene flauwe platvloerse mop over twee nonnen die met de fiets rijden waarop de ene zegt dat ze gekomen is en de ander weet dat dat dan wellicht van de kasseien is, doet onze wenkbrauwen fronsen. Zeker wanneer blijkt dat net die kasseien-quote een crewtrui gehaald heeft. Net dat is volgens ons het dieptepunt van de voorstelling...

Verder voel je dat er gigantisch snelle kledingwissels moeten gebeuren, wat bij de eerste slaapzaalscène hallucinante ongeloofwaardige beelden oplevert. De actrices zien we een japon over hun kleren doen terwijl ze met schoenen en al aan onder de lakens duiken. Hallo? Of dit het resultaat is van Vlaamse preutsheid, dan wel een regiekeuze omdat er simpelweg geen tijd is voor een echte omkleedscène op het podium, laten we in het midden. Het is een van de zwakke schakels in deze productie.

Dat Lauweins erg goed is in een nonnenrol, dat wisten we al toen ze Moeder Overste speelde in The Sound of Music. Terwijl Anne Mie Gils vaak gecast wordt in een moederrol, en hier achter de schermen mee advies gaf over het script, zouden we An Lauwereins nog eens graag in een rol zien die haar uit haar comfortzone haalt zodat ze ons kan bewijzen ook meer in haar mars te hebben dan die rollen spelen waar ze vaak gevraagd voor wordt en waarvan we op voorhand al weten dat ze ze kan.

We onthouden uit Magdalena een sterk script en knappe liedteksten van Wanne Synnave, een ontroerende en oprechte score van Sam Verhoeven die door een zeskoppige band onder zijn deskundige muzikale leiding live gebracht wordt. Last but not least onthouden we een onwaarschijnlijk straffe prestatie van Fiene Zasada als Emma. Zelden zo’n complete artieste op zo’n jonge leeftijd aan het werk gezien! Wauw!

< Bert Hertogs >

Structuur:
Deel 1:

Meisje aan het water
In de goot
Meisje aan het water – reprise
Avondgebed
Wij met twee
De pijn & het Nieuwe Testament
In de goot / de pijn reprise & het dorpsfestival
Wij met twee reprise & Als ge gaat 

Deel 2:
Margarets waarschuwing
In de goot – reprise 2
Ave Maria
Vind de kracht
Geen uitzicht
Als u naar me luistert
De opstand


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter