Recensie Salut Copain ★★★

Voor Salut Copain ontving Dounia Mahammed drie jaar geleden de Horlait-Dapsens Prijs. Toen, in 2015, studeerde Mahammed ermee af aan de afdeling Drama van het KASK in Gent. De jonge theatermaakster zich liet inspireren door het werk van onder andere de Russische absurdistische schrijver Daniil Charms, de Amerikaanse auteur Paul Auster, en Jozef van den Berg. Twee jaar geleden sleepte ze de SABAM Jongtheaterschrijfprijs in de wacht en vorig jaar werd ze geselecteerd voor het Theaterfestival in Brussel. Een monoloog, of dialoog met zichzelf, voert ze waarbij ze op het kale podium van Theater Hemelhoeve in Brasschaat de zaal toch weet te vullen. Dat doet ze onder andere met huiselijke charme (‘Ik heb koekjes voor jullie gebakken!’), taalspelletjes (‘Ik wou een luchtje scheppen, maar het luchtje schepte mij.’), dromerige passages, dans en gefilosofeer. Grootste struikelblok was voor ons echter de toon die ze tijdens de ganse voorstelling zette.

Toegegeven, het kan ook aan ons gelegen hebben. Net voor we naar het CC van Brasschaat trokken, hadden we immers de survey rond genderrelaties en grensoverschrijdend gedrag binnen de cultuur- en mediasector van de vakgroep sociologie aan de Universiteit Gent ingevuld. Een van de vragen was of je soms aangesproken wordt of iets tegen je uitgelegd wordt alsof je nog een kind bent. Het toeval wil dat we daarop positief geantwoord hebben waarbij we de onderzoekers ook ineens willen meegeven dat de term ‘mansplaining’ geen exclusieve mannenzaak is waarbij een man wat betuttelend en overdreven simplistisch zaken uitlegt aan een vrouw, het gebeurt namelijk ook in tegengestelde richting. Net die manier van haar publiek aanspreken, met onder andere de (wat schoolse) vraag om onze vinger bijvoorbeeld op te steken, botste bij ons op een muur van onbegrip. In die zin dat we daardoor nauwelijks mentaal in Mahammeds voorstelling geraakten. We voelden ons zelden aangesproken op de wat kinderlijke en hoge golvende toon die ze aansloeg. Toen ze een tijdlang niet in het Nederlands praatte, en ze geen beroep deed op boventiteling, maakte dat er niet beter op.

Nochtans zaten er een aantal mooie taalvondsten in Salut Copain, ging de tekst erg goed over in beweging (wanneer ze de vreemde man nabootste, achteroverhelde en zo het leeftijdsverschil tussen jong-oud in geen tijd overbrugde) of dans, toonde Mahammed a capella ook haar enorm sterke vocale capaciteiten, intrigeerde ze ons met die ader aan haar voorhoofd die steeds opzwol wanneer ze dacht of een ernstige inspanning deed, en wist ze ons finaal te verleiden met haar zelfgebakken koekje waarmee ze ons naar huis stuurde. Net daarvoor klonk het nochtans filosofisch dat ze bedankte voor een einde, maar wou tekenen voor een begin dat niet ophield.

Finaal voelde Salut Copain echter aan als een resem los van elkaar geformuleerde plotse gedachten waarbij Dounia Mahammed verwonderd was, vertwijfeld zocht naar houvast, contact en verbinding wou maken. Best sneu dus dat ze net dat laatste niet of nauwelijks bereikte bij ons omdat we ons niet of onvoldoende aangesproken voelden.

< Bert Hertogs >