Recensie Witlof from Syria ★★★

Met Witlof from Syria dat op 22 november 2017 in première ging, snijdt theatermaakster Sien Vanmaele verschillende thema’s aan in haar food performance. Enerzijds wil ze aandacht besteden aan het Syrische conflict dat al enkele jaren duurt en waar nog steeds burgerslachtoffers vallen. Anderzijds wil ze via gespreken met Syrische vluchtelingen hun cultuur leren kennen door de taal te leren en de woordenloze kookkunst die verbindt: ‘In de keuken spreken we dezelfde taal. Koken is ademen’. De maaltijd bereiden doet ze met veel finesse, van de juiste ingrediënten zoeken voor dipsaus tot het samenstellen van een maaltijd aan de hand van het boek The Aleppo Cookbook. Daardoor is Witlof from Syria niet alleen een erg fragiele, tactiele voorstelling geworden waarbij ze zeer secuur (let u op de verfijnde bewegingen met handen en vooral vingers) en erg gestructureerd te werk gaat. Zo haalt ze steeds een nieuw geel vodje boven om haar handen mee af te kuisen nadat ze een ingrediënt bereid heeft en toegevoegd zoals za’atar, kibbeh, moettabal, hoemoes en granaatappels die ze live ontpit terwijl de labneh (uitgelekte yoghurt) ophangt in een stuk textiel en het laatste vocht in een zilveren schaal druppelt.

In Witlof from Syria zit ook een relationele en seksuele laag, mensen eten geven, heeft immers ook iets erotisch is zich. Zo koppelt ze het begrip bindingsangst aan het binden tijdens het koken of stelt ze vragen rond seksualiteit zoals ‘Wat is er mis met een one night stand?’ en ‘Zijn alle mensen die geen seks hebben seksueel gefrustreerd?’. Wanneer de voorstelling afgelopen is, volgt en traditioneel ritueel waarbij de ene toeschouwer de ander zijn handen wast en we geparfumeerd worden met amber, gal van de potvis. Vervolgens mag iedereen van de mezze genieten, door het ronde platte brood (man’oushe) ook als bestek te gebruiken. Door het twee keer dubbel te vouwen, creëer je een schepje waarmee je de saus die op tafel uitgesmeerd ligt in het stukje brood krijgt.

Vooroordelen passeren ook de revue waarbij ze aan de ene kant zich gekrenkt voelt wanneer een vluchteling haar uitnodigt om te blijven slapen hoewel ze meegeeft dat ze een vriendje heeft (wat niet het geval is). Daarbij vraagt ze zich meteen af of hij misschien denkt dat ze een hoer is. Ze probeert haar gevoelens in bedwang te houden maar niet veel later fantaseert ze en vraagt ze zich af hoe de vluchteling in bed zou zijn. Ofwel, hoe (vrouwelijke) gedachten soms op een paar minuten tijd erg tegenstrijdig kunnen zijn.

Witlof from Syria voelt aan de ene kant zeer authentiek en persoonlijk aan. Maar omdat Vanmaele tijdens het bereiden vaak beroep doet op een vooropgenomen tekst (waar ze al dan niet live in interactie mee gaat) creëert ze ook iets afstandelijks. Of hoe we na negentig minuten voorstelling ons nog steeds afvroegen of we nu al dan niet een gastvrije gastvrouw voor ons te zien kregen of niet…

< Bert Hertogs >

Witlof from Syria speelt nog t.e.m. 2 september 2018 in de Herrystraat in Deurne voor Zomer van Antwerpen. Alle voorstellingen zijn uitverkocht. Het is steeds zinvol om je ter plaatse op de wachtlijst in te schrijven, mochten er toeschouwers niet komen opdagen.