Recensie I Was Looking At The Ceiling ★★★1/2

Het conservatorium van Brussel bracht met het 23 jaar oude ‘I was looking at the ceiling and then I saw the sky’ van John Adams en een libretto van June Jordan een puike muziektheatervoorstelling die het midden houdt tussen een opera en een Broadwaymusical (via de jazzarrangementen ook) onder de muzikale leiding van Philippe Gérard in Théâtre National. Een première voor het Belgische publiek is deze creatie want het werk werd nooit eerder opgevoerd in onze zalen. 7 studenten uit de afdelingen klassieke muziek en jazz onder leiding van Thierry Fiévet stonden op het podium. 8 muzikanten begeleidden hen. De voorstelling van de personages gebeurt erg snel. De zanger of zangeres treedt naar voor op het podium terwijl de naam van het personage geprojecteerd wordt en vervolgens de belangrijkste kenmerken te zien zijn. Daarna volgen we in losse scènes hun levens die een uur aan een stuk meer diepgang aan de karakters moet geven. Vervolgens vindt de aardbeving plaats die hun levens letterlijk en figuurlijk door elkaar zal schudden. De aanloop naar die gebeurtenis, die echt plaatsvond in 1994, is dus aan de lange kant. En hoewel een uur lang is, blijft wat je weet van hen uiteindelijk aan de magere kant.

Zo weten we dat Consuelo een sans papiers is uit Salvador, een moeder en single is, en zich passioneel laat leiden in het leven. Wanneer consulente Leila haar zegt dat ze condooms moet gebruiken, stelt ze onomwonden dat daar geen geld voor is. In het libretto tekenen we dan een wat van de pot gerukte quote op als ‘Je moet condooms gebruiken of anders naar de film gaan.’ Consuelo is verliefd op Dewain, een Amerikaanse zwarte bendeleider. Later blijkt de maatschappelijk werkster met ‘Black lives matter’ t shirt zelf vurig op zoek te zijn naar tederheid in de prachtige door orgel begeleide hopeloos passionele song ‘Alone’ en ze een kinderwens te hebben.

Tiffany is dan weer een op sensatie beluste journaliste die net als politieagent Mike er racistische ideeën op nahoudt en smult van de arrestatie van Dewain die ze live filmt. Samen met de politieagent beticht ze hem van diefstal van twee flessen van het schap in een winkel én daarbovenop komt ook nog een klacht van haar omdat hij haar beledigde. Het perverse zit ‘m in het feit dat de twee onder een hoedje spelen, en Tiffany er zelfs seksuele fantasieën op nahoudt met de agent. Rickie is zelf ook een vluchtelinge geweest maar nu advocate. Ze zal de verdediging van Dewain voor haar rekening nemen in ‘Your Honor My Client He‘s A Young Black Man’ dat met onder andere handgeklap begeleid wordt en refereert naar de voorzittershamer in een gerechtsgebouw.

Verder is er de pastoor David die zijn geloof in vraagt stelt in ‘I was looking at the ceiling and then I saw the sky’ als ie vaststelt dat het goede onder druk komt te staan en blijkt ie gevoelens te hebben voor de consulente in ‘One last look at the angel in your eyes’. Veruit een van de sterkste nummers uit deze voorstelling is ‘Song About The Bad Boys And The News’, een prachtig driestemmig nummer voor Consuelo (Maria Belen Fos),  Leila (Natalie Oswald) en Tiffany (Sonia Sheridan Jacquelin). Een song die eerst erg klassiek start, bijna iets religieus in zich heeft en na verloop van tijd omturnt in een lekker jazzy nummer waarna het terug neerlegt zoals het begonnen was. Een song waar eerst het nieuws a capella in vraag gesteld wordt in de repetitieve zin ‘For days I’ve been dreaming about changing the news. But sometimes the news ain’t something to change.’, en na verloop van tijd de seksuele fantasieën van de vrouwen op hol slaan wanneer ze jazzy (begeleid door de muzikanten) overgaan in lyrics als ‘But then there is the bad boys’ en ‘I’m talking about a 7 day kiss’.

Knap is de scenografie van Marianne Pousseur en Enrico Bagnoli die beroep doen op miniatuurdecors/maquettes van decors waar een mini camera op gericht wordt. Dat beeld wordt vergroot op het projectiescherm achter de zangers. Videobeelden worden gecombineerd met tekeningen. Zo zien we de binnenkant van een wagen getekend, terwijl in de binnenspiegel we videobeelden van de straat zien. Of wanneer Tiffany een live videoreportage maakt, zien we een tekening met een cameralens. In die cirkel zien we dan wat Sonia Sheridan Jacquelin live filmt.

De climax van ‘I was looking at the ceiling and then I saw the sky’ is zoals gezegd een aardbeving, geënsceneerd door kleine stukjes, zoals een trap in zo’n maquette, de lucht in te laten vliegen wat op het einde een berg aan kapot materiaal oplevert. De boog die de personages daarna moeten maken, is erg verrassend. Stonden Rickie en Tiffany nog diametraal tegenover elkaar in de rechtbank, dan hebben de twee elkaar plots gevonden in de liefde. Die is ondertussen bekoeld tussen Tiffany en Mike omdat ie niet veel meer nodig heeft dan samen op stap gaan, terwijl haar verlangens veel groter zijn en dus onbeantwoord blijven. Ze vermoedt dan ook dat ie een ‘queer’ en ‘gay’ is. Dewain geraakt door de aardbeving uit de gevangenis wat Lionel Couchard ook knap zingt in ‘Dewain‘s Song Of Liberation And Surprise’. Heerlijk stemtimbre heeft die man zowel in de diepte als hoogte van zijn stem ook in het gospelachtige ‘A Sermon On Romance’. Dewain kan dus opnieuw zijn leven aankopen met Consuelo.

Al die plotse veranderingen worden onvoldoende geduid. Meestal sluimeren gevoelens al ergens terwijl een bepaald event die plots kan losmaken en als katalysator kan werken in het veranderen van het gedrag van mensen. Dat is hier onvoldoende uitgewerkt zodat vooral het verrassingseffect overblijft. Meer dan een lineair verhaal, is ‘I was looking at the ceiling and then I saw the sky’ vooral een portret, eerder een schets want onvoldoende uitgewerkt naar ons gevoel, van 7 personages geworden wiens leven door een gebeurtenis (drastisch) verandert. Dat levert puik gebrachte live muziek op, een knap libretto, een sterke scenografie en regie. Maar het materiaal waarmee het conservatorium uiteindelijk aan de slag moest gaan, is wat het is, goed, maar niet diepgaand genoeg.

< Bert Hertogs >