Recensie Beautiful Boy ★★★

Steriel als een (drugs)naald, lang(dradig) en traag is Beautiful Boy, de jongste film van Felix Van Groeningen. De Belgische cineast verfilmde het boek van David Sheff, journalist, die gescheiden is van Vicki (Amy Ryan) en een nieuw samengesteld gezin vormt met Karen. Samen hebben ze twee kinderen die de halfzus Daisy (Oakley Bull) en halfbroer Jasper (Christian Convery) van Nic zijn. Openen doet de prent, die op waargebeurde feiten gebaseerd is, met David (Steve Carell) die informatie wil bekomen rond de drug crystal meth waaraan zijn oudste zoon verslaafd is geraakt. Een niet onschuldige drug zo blijkt die meteen euforie opwekt, 1.000 keer of zelfs een veelvoud ervan het effect van cocaïne bereikt, maar verdomd verslavend is. In no time daalt de dopamine van een druggebruiker zodat ie in een negatieve spiraal geraakt (diens angst wordt niet langer onderdrukt) en steeds meer van het spul nodig heeft dat de zenuwen aantast.

Wat we na die openingsscène zien, is een tijdsprong van een jaar waarin we Nic, nochtans een goede student, steeds afhankelijker zien worden van drugs, nadat ie de donkere gedachten opstapelt onder andere via de muziekkeuzes (hard rock) die zijn vader mee voedt. We zien hem geleidelijk aan ook de vriendschap met zijn vader faken. Leugens om geld los te peuteren, vluchtgedrag (uit een ontwenningskliniek), het gevaar opzoeken (onder invloed van drugs de baan op gaan met de auto), diefstal (spaargeld van zijn halfbroer Jasper stelen), inbraak (Nic komt spullen thuis halen), … het komt allemaal aan bod in deze prent net als de impact op het gezinsleven van Karen (Maura Tierney) en David en dat van Vicki dat – hoewel ze het allemaal keurig houden – emotioneel sterk beïnvloed wordt. Maar vooral: Nic zal een vriendin vanop school, Lauren (Kaitlyn Dever), meesleuren in de afgrond. Hij zal haar in de wagen moeten reanimeren na een overdosis. Maar zelfs dat blijkt nog geen wake up call voor de tiener.

Nic moet dus als jonge tiener al pendelen tussen zijn gescheiden ouders die kennelijk voor co-ouderschap kozen. Het gezin waaruit Nic komt, is dus mislukt en het constant tussen twee exen moeten surfen, heeft een niet te onderschatten impact op een jongere, wat in deze prent onvoldoende uitgewerkt wordt. Nic verliest dus wat aan houvast en zijn vader David wordt net als Vicki erg afstandelijk en rationeel geportretteerd. Hoewel gesuggereerd wordt dat beiden een goede band met elkaar hadden (in de flashbacks) en David met zijn zoon omging als twee maten onder elkaar zien we dat die relatie niet langer dezelfde hartelijkheid blijft behouden. Vraag die je je dan ook kan stellen of een ouder niet gewoon een ouder moet zijn in plaats van wat hip ‘vriend van je eigen kind’ willen spelen. Er is een wezenlijk verschil tussen de rol die een ouder (ook ten opzichte van een tiener) moet spelen en de rol onder vrienden lijkt ons. Deze met elkaar verwarren, is om problemen vragen.

Want uiteraard zal Nic als tiener zijn vader uitvragen over diens drugsverleden, samen met hem wiet roken onder een boom, wat allemaal niet zo onschuldig of romantisch is als Van Groeningen doet uitschijnen. Wij keken dan ook naar Beautiful Boy met enige afschuw omdat het ook de omgeving en de vader zijn die Nic mee drugsverslaafd maakten. We kunnen dan ook begrijpen dat het personage die verstikkende omgeving van een (over)bezorgde vader (o.a. te zien in het samen surfen wanneer ie even zijn zoon niet ziet) die overdreven begripvol doet en bijna een ganse film eenzijdig radeloos en ontgoocheld in zijn zoon ‘Ik dacht dat we close waren. Dit is ‘wij’ niet, of wie we zijn.’ op zoek naar info gaat en onder andere spreekt met druggebruikers of een zelfhulpgroep bezoekt. Kortom: we hebben ons meermaals geërgerd aan het personage David, missen waarachtige gezinswarmte tussen ouders en zoon. Mochten we in de schoenen van Nic gestaan hebben, zouden we wellicht ook aan escapisme gedaan hebben in onze jeugd. Nic heeft zijn vader dan ook maar al te goed door en zal in zijn schriftje tekeningen maken en teksten schrijven wanneer ie drugs heeft genomen en zit te trippen. Daarbij staat onder andere dat ie vooral moet zeggen wat de anderen graag horen.

Andere emoties komen slechts zelden aan bod, zoals een ruzie met Vicki waarbij David haar onterecht verwijt te weinig om te zien naar hun zoon. De film zoomt dan ook in eerste instantie in op Nic of de afwezigheid van hem wat anderen ongerust maakt. De zakelijkheid en afstandelijkheid die de prent uitademt uit zich verder ook in de telefoontjes die de vader ontvangt van de ontwenningskliniek bijvoorbeeld wanneer Nic niet tijdig teruggekeerd is. ‘Een terugval hoort bij het proces.’ krijgt ie dan droogweg te horen waarop ie weigerend om dat te aanvaarden ‘alsof een crash bij een pilotenopleiding hoort’ zegt. Touché.

David zien we verglijden van zijn zoon mogelijkheden bieden om van de drugs te geraken, over info vergaren over crystal meth en het zelf uitproberen tot een vader die beseft dat ie niets meer kan doen voor zijn zoon. Wanneer Nic naar het einde van de film toe zijn vader belt en wil dat ie hem binnenhaalt, weigert hij dat (wellicht ook om zijn gezin te beschermen). ‘Ik kan je niet helpen’ klinkt het dan, verwijzend dat ie contact moet opnemen met zijn mentor zoals de afspraak is.

Sterkhouder van de film is met stip Timothée Chalamet (‘Call me by your name’) in de rol van Nic die op een geloofwaardige manier een jongen speelt die alles heeft om het waar te maken in het leven, die er warmpjes inzit van thuis uit, maar toch verstrikt geraakt in donkere gedachten en dan ook op zoek moet naar wat licht, naar euforie. Op een feestje bij Lauren thuis heeft ie drugs nodig om zich op zijn gemak te voelen en de vlotte, leuke jongen te kunnen uithangen. Dat is vreemd, want de Nic die Timothée Chalamet neerzet is dat nochtans van nature wel. Het is die opstapeling van inconsequenties maar vooral ook het te esthetisch omgaan met licht in de cinematografie die Beautiful Boy – uiteraard kan het lied van John Lennon in de soundtrack niet ontbreken - wat steriel, wat te afgemeten doet aanvoelen.

Een van de weinige scènes die ons wél wist te raken was die wanneer stiefmoeder Karen de auto neemt en de achtervolging inzet achter Nic en Lauren die net ingebroken hebben bij David en Karens huis en daar spulletjes hebben meegenomen. Ze zet niet de achtervolging in om die spullen terug te krijgen. Het is vooral een allerlaatste tevergeefse poging, bijna een noodkreet, om haar stiefzoon terug te krijgen. Dat lukt niet, en huilend geeft ze de wilde achtervolging op een kronkelende landweg na verloop van tijd dan ook op.  Dat Nic uiteindelijk 8 jaar clean geraakt na een mislukte overdosis toont vooral hoeveel geluk hij gehad heeft. ‘Minder dan 10% slaagkans’ gaf een specialist aan David mee dat zijn zoon van het erg verslavende crystal meth zou afgeraken… 

< Bert Hertogs >