Recensie Le Chagrin des Ogres ★★★★

Een verontrustende state of mind theatervoorstelling is Le chagrin des ogres van Fabrice Murgia en cie. Artara. Die gaat onder andere over opgroeien van kind (te zien in de rol van de vertelster Dolorès die een door bloed besmeurde kindbruid voorstelt en zo uit een horrorfilm lijkt te komen) tot jongvolwassene en wat er psychologisch in die overgangsperiode fout kan gaan. Twee personages zien we, Laetitia links die videodagboeken maakt in haar kelder en angstig is voor meneer Wolf. Zij houdt van ‘Hurt’ van Christina Aguilera. Na een ongeval verwart ze haar leven wanneer ze in het hospitaal ligt met dat van Natascha Kampusch. Zij dweept met zelfmoord, houdt van het spelen met haar eigen bloed. Rechts zien we de 17-jarige Bastian zich radicaliseren achter zijn computerscherm. Iemand anders is ervandoor met het meisje waar hij van houdt. Hij verliest zich in computergames waar hij als nickname Resistance X aanneemt, speelt science fictionfilms als Star Wars na met poppen waarbij hij de teksten van de acteurs kennelijk vanbuiten kent, en ziet zijn frustraties aangroeien in zijn isolement. Op een bepaald moment zal ie zijn pijn ook willen sublimeren en projecteren op anderen. Hij haat hiphop en scouts. En op den duur iedereen, behalve zijn familie. Hij wordt geleidelijk zijn nickname, en identificeert zich gaandeweg steeds meer met het personage uit de game die hij speelt. Kortom: fictie wordt realiteit bij hem terwijl bij Laetitia de realiteit van een ander haar te realistische fictie wordt. Het maakt hem onverschillig ten opzichte van school. Zo zit ie er niet mee in dat zijn leraar hem een nul zou geven voor een taak. De vertelster duidt dat beide personages in angst zijn opgevoed, en dat dit zelden goed is voor de ontwikkeling van jongeren. ‘Wanneer kinderen dromen, wordt alles te realistisch en daarom hebben kinderen altijd schrik.’ is ook een fragment dat passeert in deze voorstelling. Ook op dat vlak is negen jaar na de creatie Le chagrin des ogres nog steeds erg actueel, zeker als je weet dat kort voor de voorstelling in Brussel van start ging een aanslag gepleegd werd door een twintiger op de kerstmarkt van Straatsburg.

Le chagrin des ogres vertelt het verhaal van de Duitser Bastian Bosse en Natascha Kampusch. De ene is Duitser die op 20 november 2006, zwaar bewapend zijn oude school binnenvalt met slechts 1 doel: zo veel mogelijk slachtoffers maken. 37 mensen geraken gewond. Eerder dat jaar, in augustus kan de Oostenrijkse 18-jarige Natascha Kampusch zich bevrijden uit de handen van ontvoerder Wolfgang Priklopil die haar sinds haar tiende in haar macht hield. De derde zaak die de vertelster Dolorès tussendoor laat horen naast die van onder andere een man die om 6 uur ’s avonds in een metrostel een natuurlijke dood overleed maar pas om half twee ’s nachts op het einde van de laatste rit als overleden ontdekt werd - iedereen dacht dat ie gewoon aan het slapen was -  is die van Geneviève Lhermitte die in 2009 haar vijf kinderen tussen vier en veertien jaar met een mes ombrengt.

Wanneer we de grote zaal van Théâtre National betreden zien we Dolorès al in haar rol en vertellen dat er ooit een zoon van de hemel en aarde was die voor eeuwig koning wou zijn.  Het is het verhaal van Cronos dat we horen. Die at zijn vader, broers en zonen. Om een ogre te worden en blijven moest ie vers vlees en bloed blijven eten vandaar dat ie kinderen bleef maken om ze op te eten. Maar een van zijn zonen wist te ontsnappen. Nadat ie zich lange tijd wist te verstoppen, koos ie om wraak te nemen. Hij sneed de buik open van zijn vader, bevrijdde zijn broers die hem dankten door hem tot koning te kronen en ook bedankten voor zijn moed. Daarna vervangt de tweede generatie de eerste enzovoort in de monarchie.

Centraal in deze voorstelling staat op muzikaal vlak John Lennons ‘Oh my love’ uit 1971. Voor Murgia is John een voorbeeld van een volwassene die zijn dromen niet opgegeven heeft.  Hoewel de eindboodschap hoopvol is, is de teneur van Le chagrin des ogres verontrustend. Als er al inhoudelijk en vormelijk iets op te merken valt op deze productie, is het de erbarmelijke kwaliteit van de Nederlandstalige boventitels. Het regent er dt-fouten, spellingsfouten, enz. Voor een productie die negen jaar oud is, is dat op zijn zachtst gezegd schandalig.

< Bert Hertogs >