Recensie Craquele ★★★★

‘Je moet het er van pakken. Het leven is kort maar het zijn godverdomme lange dagen.’ Dat is dé boodschap na iets minder dan twee uur Craquelé van Studio Orka in de Peperbus in Borgerhout. Voor een absolute meerwaarde zorgt de Sint-Jan-Evangelistkerk waar deze locatievoorstelling plaatsvindt. Leven, liefde en dood worden er gevierd zoals dat altijd al het geval was, maar nu dan in toneelvorm in plaats van een eredienst. Centraal staat het verhaal van Nestor (Dominique Van Malder) die erg geliefd blijkt. ‘Welkom Nest. Het grootste hart van het dorp.’ zo staat het op een spandoek. Nest heeft hi tech (‘En hoe klein dat ze dat kunnen maken!’ zegt ie ironisch) laten installeren op zijn borstkast sinds ie hartproblemen heeft. Een sleuteltje waarmee je een aantal keren in een slot moet draaien moet ervoor zorgen dat zijn hart het blijft doen. Verder moet het hart zo nu en dan wat gelucht worden via een peertje en wat olie bijkrijgen tot het streepje. Het levert humor op als ‘Mijn hartleiding: open klep A’ (alsof het een kopieermachine is n.v.d.r.),  ‘Ge zijt over uw toeren’, ‘Ik heb al lang geen groot onderhoud meer gehad’ en ‘Jij mag me elke dag opwinden’. Zo spreekt Craquelé zowel met de volkse laag (hilarisch is de scène waarbij ‘de weerloze wenende weduwe’ Hilde door René, Stella en Dinsdag beetgenomen wordt door middel van een chauffagebuis) als de ironische en taalhumor-laag moeiteloos een breed publiek aan. Van meerwaardezoeker tot liefhebber van soapseries met een luchtige plot: iedereen komt hier aan zijn trekken.

Openen doet Titus De Voogdt als Dinsdag die Bénédicte/Bibi (Tania Van der Sanden) al meteen in de kerk ziet verschijnen. Ze vraagt om ‘een mandeke’ om haar envelop in te kunnen steken. Dinsdag weet dat er al lang geen dienst meer geweest is in de kerk, en sakkert dat nu alles zo rap moet gaan nu er al een kerkgangster is waarop ie even kwijt is wat ie nog moest doen: ‘Ik ging boekskes leggen. Dat zijn er zes’ waarmee Craquelé meteen het verval van de sociale cohesie en de impact van de kerk aantoont alsook hoe sommige mensen faken dat ze het druk-druk-druk hebben. Een kaars steekt ie aan voor de sfeer terwijl ie onder tijdsdruk het luciferdoosje wegsmijt. In zulke details zit heerlijke maatschappijkritiek.

Wat volgt is een flash back naar de Bevrijding in 1945. Het moment dat Dinsdag, op een dinsdag (8 mei), vandaar dat ie die naam kreeg, te vondeling gelegd werd in de kerk en door René (Robrecht Vanden Thoren), de zoon van Nest ontdekt wordt. Nest stelt de hoogzwangere Hilde (Janne Desmet), de koorleidsters en tevens vrouw van de begrafenisondernemer François, voor om de baby mee te nemen en dan te doen alsof ze een tweeling gebaard heeft. Hildes man houdt wel van wat alcohol zo nu en dan. ‘Vandaag zou het niet lukken, dat balsemen.’ klinkt het terwijl we te weten komen dat de kerk in de diepte na de oorlog uitbreidde. (om de doden te begraven).

Al van kindsbeen af is Dinsdag verliefd op Stella (Ilse De Koe). ’s Avonds knipperden ze met de lampen in hun kamer, ze deelden ook een teken door de wijs- en middelvinger over elkaar te doen. Maar dan valt Stella van een stelling en breekt ze bijna al haar botten en zal voor altijd aan een rolstoel – ‘Het leven loopt niet altijd op wieltjes’ - gekluisterd zijn.  René lijkt niet meteen in de wieg gelegd te zijn om zijn vader op te volgen als grafdelver in de kerk. Zo heeft ie op een dag zijn hoofd er niet bij wanneer ie een dode bij de verkeerde familie bijzet. Hij vergist zich tussen Verhelst en Verhulst en ambieert al van kindsbeen af om iets met muziek te doen. Zijn ‘Papa’ naar Heintje weet zijn vader echter niet meteen te bekoren maar uiteindelijk zal ie wel in het VK optreden tijdens zijn legerdienst en lovend spreken over groepen als ‘The Doors’ (die hij letterlijk vertaald als ‘de deuren’), ‘The who’ wat een heerlijk ‘Wie?’ als antwoord oplevert en The Beatles.  Hij wordt er ook verliefd op Yasmine en brengt dan ook aan de piano ‘Just the two of us’.

Ook muzikaal maakt Craquelé enkele grappen die het koor onder leiding van Hans Primusz voor haar rekening mag nemen. ‘Ze é dare sjaal laten liggen’ (op de tonen van ‘Hevenu shalom alechem’) is er een van, en tijdens het huwelijk van Nest en Hilde laten ze onder andere ‘Les lacs du Connemara’, ‘Pour un flirt’, ‘Macarena’, ‘In Zaire’, ‘De kabouterdans’, Paul de Leeuws ‘Vlieg met me mee’ en een meer dan ooit ironisch – toch als je het einde van Craquelé kent -  ‘I’ll be there’ van The Jackson 5 horen. Héérlijk ook die quote wanneer een koormeisje bejubeld wordt omdat ze zowel op het huwelijk als de begrafenis mooi gezongen heeft volgens de koorleidster. De kleine kantjes van mensen, de small talk blootleggen en het hilarische daarvan tonen, het lijkt ondertussen het handelsmerk van Studio Orka. Ook in Craquelé doet het acteurscollectief dat voortreffelijk.

< Bert Hertogs >

Craquelé speelt nog t.e.m. 3 februari 2019 in de Peperbus in Borgerhout. Alle voorstellingen zijn uitverkocht maar u kunt zich wel op de wachtlijst zetten via hetpaleis.be

Credits:

VAN/MET: Martine Decroos, Philippe van de Velde, Dominique van Malder, Titus De Voogdt, Janne Desmet, Tania Van der Sanden, Ilse de Koe, Robrecht Vanden Thoren, Peter Monsaert, Lander Scheire, Willem Loobuyck, Maria Dolores Nijns, Staf De Neve.

TECHNIEK/DECOR: Philippe Van de Velde, Koen Demeyere, Jonas Lambrigts, Lorin Duquesne, Geert Vandewalle, Willem Rys, Jille Wellecan, Geeraard Respeel.
KOSTUUM: Valerie Leroy, Elise Goedgezelschap, Leentje Kerremans.
KAP/GRIME: Dorien Van Poucke, Dian Vandecruys.

KOOR o.l.v.: Hans Primusz/ Wouter Crombez, Dieter Demerre, Bram Vancompernolle, Raju Thapa, Bart Janssens, Jan Roels, Piet Wouters, Jan Verbeeck, Bruno Wyns, Frédéric Mylle, Rik Steuperaert, Siegfried Dhaene, Katrien Wemel, Fien Neirynck, Lynn-Luise Bekaert, Els Meersschaert, Ann De Raedt, Jo Jacobs, Aldona Van Haesevelde, Christine Van den Branden, Anna Vanlommel, Elisa Van De Voorde, Herlinde Witdouck, Mia Coulier, Kristine VAn Mechelen, Nelly Massa, Mies Vanbellinghen, Anne Degrieck, Iva Donckers, Ilona Vertriest, Valerie Konings, Sofie Kaelen, Nancy de Wit, Kat Glassée, Inge Lerno, Katrien De Schrijver.

MET GROTE DANK AAN Sint-Barbaracollege, Hilde Leloup en Leen Deneckere.

PRODUCTIE: Studio ORKA, hetpaleis.
COPRODUCTIE: Theater Antigone.
MET STEUN VAN: de Vlaamse Overheid, Stad Gent.
Deze voorstelling werd gerealiseerd met steun verkregen via Tax Shelter.