Recensie Geef mijn hand terug ★★★1/2

Geef mijn hand terug van Bronks werd vorig jaar geselecteerd door het Theaterfestival als een van de beste jeugdvoorstellingen. Terecht, want de tekst van Joris Van den Brande die over ongeneeslijk ziek zijn gaat en wat daar allemaal bij komt kijken, is goed. De verdienste van deze productie die deels ook filosofeert over het leven, is dat het jongeren een moeilijk thema als het levenseinde, doodgaan, en wat doen met de tijd die je nog rest, zeer bevattelijk brengt, met humor ook en bespreekbaar maakt.

Als een dj duo staan de twee acteurs Joris Van den Brande (die Joris speelt) en Joris Hessels (die Jan speelt) het publiek op te wachten in hun witte marcellekes, witte hemden en blauwe jeansbroeken aan. ‘Burn’ van Ellie Goulding en ‘Freedom ’90’ van George Michael horen we onder andere dan door de luidsprekers. Officieel is Jan ondertussen al 6 jaar ziek – de voorstelling is gebaseerd overigens op het echte verhaal van Jan De Brabander die scenograaf en vormgever is bij Bronks die zijn verhaal deed en de mosterd aanleverde voor deze voorstelling die over Parkinson gaat. Joris zoekt bij momenten ook aandacht hoewel ie kerngezond is wanneer die stelt dat ie al sinds zijn geboorte ziek in zijn hoofd is en denkt dat ie allergisch is aan de wereld. Hij vraagt zijn vriend uit, aanvankelijk antwoordt hij graag op al die vragen en wordt door hem als ‘slim’ beschouwd terwijl Jan relativeert met ‘Ik verzin graag antwoorden.’

Maar al dat gevraag werkt ook vermoeiend. “Waarom gaan mensen dood?”, “Om plaats te maken voor een ander.” klinkt Jans antwoord. “Waarom worden mensen geboren?”, “Om plaats in te nemen van een ander” luidt het logisch verder. Tussen de scènes door zien we het duo enkele choreografieën neerzetten. Officieel luidt het dat Jan dan zijn oefeningen moet doen, terwijl ze gewoon een goed excuus vormen voor de twee Jorissen om even te bewegen en te dansen op het podium. Dat doen ze op ‘The final countdown’ van Europe en ‘Make Me Smile (Come Up and See Me)’ van Steve Harley & Cockney Rebel. Andere songs die passeren in Geef mijn hand terug zijn Nina Simones ‘Feeling good’ en ‘Banaan’ van Jebroer.

“Als God bestaat is hij een slechte garagist” stelt Jan die een auto als metafoor gebruikt voor zichzelf en zijn ziekte. Vanbuiten ziet die er nog goed uit maar vanbinnen steekt het slecht in elkaar. “Zolang we geen accidenten hebben, wil ik nog met u verder” stelt zijn vrouw wanneer Jan haar voorstelt alvast op zoek te gaan naar een nieuwe wagen. “Misschien wil ik wel geen nieuwe wagen maar een busabonnement.” luidt het. Joris vergelijkt Jans ziekte dan weer met een derde familielid op een feestje, die hij ‘Eddy’ doopt. In elke familie zit er wel ne lastige tussen, die altijd terugkomt maar alleen speelt met Jan in dit geval.

Bevattelijk met gevoel voor humor legt Joris het verloop rond de fases - de psychologie die een zieke doorloopt uit aan de hand van een Powerpoint. In het begin is alles goed (een smiley met een duimpje zien we), dan volgt de diagnose als een donderslag bij heldere hemel (hiervoor toont ie een beeld van Armageddon). Vervolgens volgt de eerste behandeling waardoor er tijdelijke verbetering vastgesteld wordt, wordt er technisch allemaal uitgelegd hoe de hersenen in elkaar steken en wat de ziekte precies doet met als conclusie dat we nauwelijks wat weten over de ziekte laat staan hoe die behandeld, of genezen kan, is er een depressieve periode die gevolgd wordt door de aanvaarding. “En trouwens iedereen kan morgen doodvallen” probeert Joris te relativeren, terwijl de dood gewoon elke dag wat dichter komt staan bij Jan en hij weet welk verloop zijn ziekte zal hebben, maar niet aan welke snelheid het zal gebeuren.

“Ik neem pillen tegen de bijwerkingen van pillen” en “Ik beweeg bij gratie van de medicatie” zo vat ie het treffend, en rijmend samen. Eerlijk is Geef mijn hand terug dan weer wanneer het stelt dat een zieke altijd ook wel wat durft profiteren van de situatie zoals op een feestje wanneer Jan de ziekte en vermoeidheid kan inroepen om vroeger naar huis te kunnen terwijl het gewoon een saai feest is. Het doet ook nadenken over het gedrag van volwassenen: “Baby’s zijn fragiel. Volwassenen doen alsof ze onaantastbaar zijn terwijl we even fragiel zijn.”

Ook hoe de omgeving van een zieke reageert, wordt erg treffend voorgesteld met gevoel voor humor. Het gaat dan om mensen die over hun eigen leven beginnen, oplossingen voor jou in de plaats zoeken, zoals yoga, mindfulness, en zelfs weten welke dokter en welk ziekenhuis het beste geschikt is voor jouw probleem, over zich overbezorgd en fake bezorgd gedragen, je nog enkel zien als je ziekte, enz. tot vrienden die de gekste dingen voorstellen om het er nog snel even (samen) van te pakken: Things before you die-lijstjes, YOLO- en carpe diemgewijs. En dat terwijl een zieke vooral niets meer wil ‘moeten’.

Geef mijn hand terug is dus een degelijke jeugdvoorstelling waar weliswaar een paar moeilijke woorden inkomen zoals ‘empathie’ en ‘metafoor’. We zouden dan ook de voorstelling eerder aanraden voor 10+ in plaats van 9+. Rond de vijftigste minuut, net voor het einde, betrappen we ons er echter op even naar de klok te kijken. Dat komt omdat de voorstelling als een aaneenrijging van losse scènes aanvoelt waar muziek het bindmiddel vormt. Qua spanningsboog, qua vorm kon de voorstelling dus sterker, straffer en strakker. Inhoudelijk hebben we weliswaar geen noemenswaardige verbeterpuntjes mee te geven op deze puike tekst.

< Bert Hertogs >