Recensie Leonard Cohen

 “Live in Londen” zit ondertussen al enkele jaren in de cd-collectie. En hoewel Leonard Cohen tijdens dit concert nog best goed klonk, is die opname al vier jaar oud en nadert de man zo stilaan de leeftijd van 79 jaar. We hadden dan ook onze reserves toen we naar het Sportpaleis trokken voor de  “Old Ideas World Tour”. Het zou immers niet de eerste keer zijn dat we een artiest aan het werk zagen die de vervaldatum al gepasseerd was. Maar wat we te zien en te horen kregen, oversteeg elke verwachting. We werden geconfronteerd met een charmante, actieve artiest die zich liet omringen door getalenteerde muzikanten en die uit respect voor zijn publiek het allerbeste van zichzelf prijsgaf. En net zoals de meester zelf zijn hoed afnam voor zijn muzikale kompanen, moesten ook wij onze hoed afnemen voor deze zingende poëet. Hij stond meer dan drie uur op het podium om zijn fans te trakteren op heerlijke versies van zijn grootste hits waaronder “Dance me to the end of love”, ”Suzanne”, “Hallelujah”,  “So long, Marianne”, …  en enkele nummers uit “Old Ideas”. Het werd meer dan drie uur puur genieten.

Iets na acht uur kwam Leonard Cohen samen met zijn muzikanten het podium opgelopen en werd de show op gang getrokken met “Dance me to the end of love”. De backing vocals zetten zachtjes in en werden al snel bijgestaan door gitaar en viool. Het podium hulde zich in een rode gloed en op de knieën gezeten, zette opa Cohen zijn ballade in. Violist Alexandru Bublitchi mocht zich een eerste keer laten opmerken toen hij tijdens een solo de strijkstok wonderbaarlijke klanken uit zijn instrument deed toveren. En terwijl het eerste lied zich op een gezapig tempo lied afhandelen, moesten we al enkele belangrijke vaststellingen doen: de klankafstelling was prima, de muzikanten waren top, de show werd vakkundig in beeld gebracht op grote schermen aan de rand van het podium, Leonard Cohen had er duidelijk zin in en hij was prima verstaanbaar. 

Tijdens “Bird on the wire” deed Mitch Watkins op zijn elektrische gitaar de blues tot leven komen en waren we voor het eerst getuige van de diepste regionen van Leonard Cohens stem. We konden het haast in onze buik voelen trillen. Gewoonweg heerlijk. Javier Mas’ bandurria zorgde tijdens dit nummer voor een extra melancholische toets en Neil Larson kreeg een passende solo op het orgel. En nee, geen elektronisch geluid uit een synthesizer, maar de ronde, volle klanken van een echt orgel. 

De knapste intro was zonder enige twijfel die van “Who by fire”. Het podium werd verduisterd, de doeken kleuren rood en een zachte spot scheen op gitarist Javier Mas toen hij zijn twaalfsnarige aartsluit ter hand nam en het Sportpaleis vervolgens vulde met sprookjesachtige, Arabische klanken. (Voor al die mensen die nog nooit van een aartsluit gehoord hadden en dachten dat het een gitaar was, troost u: wij hebben dit ook moeten opzoeken.) Naargelang de intro vorderde, nam de intensiteit en de virtuositeit van het spel toe, verdween het rood van de doeken en werd de spot op Javier steeds feller.  Er was duidelijk heel wat zorg aan de lichtshow besteed. Vlak voor Leonard Cohen met de zang van het nummer startte, gaf hij zijn muzikant alle ruimte om een welverdiend applaus in ontvangst te nemen. Het was trouwens erg opvallend hoe Leonard Cohen telkens uit respect zijn hoed afnam wanneer één van zijn muzikanten een solo speelde. 

“Come healing”, een nummer uit de meest recente cd van Cohen, liet ook een diepe indruk na. Alexandru Bublitchi  opende op viool en al snel vielen Charley en Hattie Webb in. Hun hoge, tweestemmige zangpartij deed denken aan engelengezang en contrasteerde fel met het diepe, donkere stemgeluid van Leonard Cohen. En toch maakte de combinatie van deze twee schijnbaar tegenstrijdige klankkleuren deze zachte gospel tot een erg mooi geheel. 

De eerste helft werd afgesloten met “Anthem”. Leonard Cohen wierp zich weer op de knieën om deze vervlechting van poëzie, gebed en lied met het juiste gevoel te kunnen brengen. En hoe positiever de inhoud van het lied werd, hoe meer licht er op het podium scheen. Toen er voor de laatste keer “That‘s how the light gets in.” klonk, baadde het podium in het licht en was het opnieuw tijd om één voor één alle muzikanten nog eens voor te stellen. 

Om kwart voor tien wilde men aan de tweede helft van het concert beginnen. Leonard Cohen kwam vrolijk het podium ophuppelen. Maar toen hij vaststelde dat er nog heel wat mensen op zoek waren naar hun stoeltje, vroeg hij om het zaallicht nog even aan te doen. Hij was immers blij met hun terugkeer. Of zoals hij het zelf zei: “Bedankt dat jullie terugkomen. Het zou erg deprimerend zijn geweest mocht ik het podium terug oplopen en er zou niemand meer zijn.”  De man had duidelijk gevoel voor humor en dat bleek enkele minuten later opnieuw wanneer het publiek luid applaudisseerde toen hij zelf enkele noten speelde op een keyboard. “Denken jullie dat dit het enige is dat ik kan doen op deze machine?” Toen de reactie uit de zaal dit vermoeden bevestigde, ging hij prompt met zijn ellebogen muziek spelen. Hij verdedigede zich met: “Ik ben geboren met de gave van een gouden stem”. Een stelling die hij even later tot grote vreugde van zijn publiek mocht illustreren met het ondertussen legendarische “Suzanne”. 

Het werd een uiterst sobere uitvoering met slechts minimale muzikale omlijsting. Deze uitvoering bevond zich op de grens tussen zang en poëzievoordracht. Het was opvallend hoe een goed gevuld Sportpaleis in uiterste stilte aandachtig zat te luisteren. Een stilte die enkel aangevuld werd met het zachtjes mee fluisteren van de tekst. Het was trouwens opvallend hoe de hele voorstelling lang er intens geluisterd werd naar de teksten. Leonard Cohen staat niet bepaald gekend voor zijn uitbundige concerten en dat werd ook duidelijk gesmaakt. De fans brachten ook effectief de moeite op om stil te blijven tijdens de liedjes en dat leverde een echte meerwaarde. 

“Heart with no companion” zorgde voor wat country-sfeer en bracht zo de broodnodige afwisseling in stijl. 

Het mooiste nummer van de tweede helft, misschien samen met “Hallelujah”, was “The partisan”. Leonard Cohen bespeelde zelf de akoestische gitaar en werd muzikaal verder omringd door accordeon, contrabas en bandurria. En hoewel de sobere, trage samenklank van deze instrumenten ons erg kon bekoren, was het toch vooral de tekst en de emotie waarmee hij gebracht werd die ons wisten te ontroeren. De beelden van de soldaat die alles verliest in de waanzin van een oorlog kwamen in ons hoofd spontaan tot leven. Het feit dat een deel van de tekst ook in het Frans werd gezongen, maakte het alleen maar sterker. We waren waarlijk onder de indruk en aan het applaus te horen, waren we niet alleen. 

Dat “Take this waltz” niet het laatste nummer van de voorstelling zou worden, was te voorspellen. Leonard en zijn muzikale vrienden gooiden er nog “So long, Marianne” tegenaan, dat trouwens aardig werd meegezongen, en hadden nog tijd voor “Going home”. In dit laatste nummer bezong hij de ontmoeting met zichzelf. De tekst staat bol van zelfrelativering en ging er bij het publiek in als zoete koek. Leonard Cohen verzekerde zich zo van een groot applaus dat naadloos over ging in het meeklappen op “First we take Manhattan”. Was dit dan het einde? Het was tenslotte al na elf uur. 

Opa Cohen wist van geen ophouden en ging onvermoeibaar door. Bruisend van energie bracht hi jnog enkele nummers om uiteindelijk te eindigen met de toepasselijke titel: “I tried to leave you”. De muzikanten kregen allemaal nog een solo en een applaus en uiteindelijk kon iedereen tevreden naar huis. 

Leonard Cohen had ons aangenaam weten te verrassen en we waren dan ook blij dat we de kans te baat hadden genomen om deze levende legende aan het werk te zien. Wie die kans gemist heeft, kan misschien nog eens proberen op 30 juni in Vorst Nationaal. 

< Sascha Siereveld > 

De setlist:

 Deel 1:

1. Dance me to the end of love
2. The future
3. Bird on the wire
4. Everybody knows
5. Who by fire
6. Darkness
7. Amen
8. Come healing
9. Lover lover lover
10. Anthem

 Deel 2:

1. Tower of song
2. Suzanne
3. Sisters of Mercy
4. Heart with no companion
5. Waiting for the miracle
6. The partisan
7. Alexandra Leaving  (Sharon Robinson)
8. I‘m your man
9. Hallelujah
10. Take this waltz 

Bis:

1. So long, Marianne
2. Going home
3. First we take Manhattan
4. Famous blue raincoat
5. If It Be Your Will  (The Webb Sisters)
6. Closing time
7. I tried to leave you