Recensie Richard Jewell ★★★1/2

Neen, een juweeltje is Richard Jewell van regisseur Clint Eastwood, niet geworden. Daarvoor is de biografische dramafilm iets te klassiek geregisseerd, gemonteerd en verfilmd (hoewel het kleurgebruik inclusief de kledij, props en decors wel zeer goed de tijdsgeest van de nineties uitademen). Maar het neemt niet weg dat deze prent erg degelijk is. Paul Walter Hauser (I, Tonya, BlacKkKlansman) zet op overtuigende manier een wat babbelzieke doodeerlijke brave man neer die het goed voorheeft met iedereen. Dat zien we al bij het begin van de film wanneer Jewell een kantoorhulpje is bij een klein advocatenkantoor. Hij leert er de advocaat Watson Bryant (Sam Rockwell) kennen, zorgt ervoor dat ie niet zonder kleefband of snoeprepen komt te zitten, en zal er tijdens de lunchpauze een schietspel mee spelen waarin ie erg goed blijkt. Jewell droomt ervan om op een dag de veiligheid van het land mee te kunnen bewaken. In 1996 wordt ie veiligheidsagent bij de Olympische Spelen in Atlanta. Op 27 juli ontdekt hij tijdens het optreden van Jack Mack and the Heart Attack (we horen onder andere ‘I‘ll Take You There’ en ‘I Walked Alone’ in de soundtrack passeren) in het Centennial Olympic Park een achtergelaten rugzak. Hij verwittigt de GBI (Georgia Bureau of Investigation). Een expert in explosieven onderzoekt de rugzak die onder een bankje aan de toren van licht en geluid staat en wordt lijkbleek. Jewell, andere veiligheids- en politieagenten laten het concert doorgaan. Ze proberen een perimeter van 30 meter rond de toren te creëren zonder afbakenlint. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Heel wat toeschouwers die al dan niet al wat in the mood zijn, willen niet luisteren. Aangenomen wordt dat dankzij Jewells reflex heel wat mensenlevens gespaard bleven. Ook enkele zatte jongeren waar hij het mee aan de stok kreeg, hebben ervoor gezorgd dat de schade al met al meeviel. Omdat ze de zak draaiden, ontplofte de tas met spijkerbommen in de hoogte en niet in de breedte waardoor er minder schade veroorzaakt werd. De schade die de FBI en de massamedia echter veroorzaakten door van Jewell in plaats van een held na verloop van tijd een nepheld te maken en te suggereren dat ie mogelijks de dader was, volgens de FBI kon ie passen binnen het profiel van de lone bomber, was immens.

De FBI (hier neergezet door o.a. Jon Hamm die FBI-agent Tom Shaw speelt, een personage dat samengesteld is uit verschillende) probeerde Jewell te manipuleren. Richard Jewell reed zelf naar de FBI en had op dat moment niet door dat ie als een verdachte beschouwd werd. Het is pas wanneer ie zogezegd moet deelnemen aan een trainingsvideo rond het opsporen van bommen, dat ie aanvoelt dat er iets niet in de haak is. De FBI wil hem een document laten ondertekenen, zogezegd voor de film, waarin hij afstand doet van zijn grondwettelijke rechten. Jewell probeert vanuit de verhoorkamer Watson Bryant waar ie opnieuw contact mee gezocht heeft omdat ie net na de aanslag vanuit NY aanbiedingen kreeg om zijn verhaal te laten optekenen voor een boek, zijn hulp wou inschakelen om een goed contract vast te krijgen. Jewell belt zijn advocaat Watson Bryant meermaals maar die is niet op kantoor. Watson belt terug en moet kennelijk de FBI al afdreigen om zijn cliënt aan de telefoon te kunnen krijgen.

Shaw lekt de piste rond Jewell aan journaliste Kathy Scruggs (Olivia Wilde) van de krant Atlanta-Journal Constitution, gesuggereerd wordt dat dit in ruil voor seks gebeurde wat niet zou stroken met de realiteit en waardoor de film eigenlijk verweten wordt wat het zelf aankaart: het op een loopje nemen met de feiten, perceptie als waarheid verkondigen. Vanaf dan draait de perceptie van de media rond Jewell als held naar potentiële dader. Voor het huis waar ie samen met zijn moeder Bobi (Kathy Bates) woont, ontvouwt zich een waar mediacircus. De heksenjacht is geopend. Voor de ogen van de camera’s wordt er een huiszoeking verricht. Het huis van Jewell en zijn moeder waar ook Watson Bryant en zijn secretaresse Nadya (Nina Arianda) vaak zullen vertoeven om te overleggen, zal 24 uur onder toezicht staan wat psychologisch erg zwaar weegt, niet in het minst voor Jewells moeder. De FBI luistert hen af, ook de telefoons van het advocatenkantoor weet Nadya. Zij blijft in Jewells onschuld geloven hoewel Watson even lijkt te twijfelen. Zij is het dan ook die al snel de zwakte in het ganse dossier tegen Richard Jewell blootlegt. Hij kon nooit de dader zijn omdat het tijdsverloop tussen de ontdekking van de bom, de bommelding zelf via een telefoontje dat de dader pleegde om de hulpdiensten te verwittigen via een openbare telefoon buiten het park, en het overgaan tot evacueren nooit door een en dezelfde man zou kunnen gebeurd zijn. Plots wordt dan maar gespeculeerd dat ie een handlanger zou hebben wat de aanvankelijke lone bomber-theorie weer helemaal op losse schroeven zet. Kortom: de FBI heeft niets tegen de man en het cruciale moment in deze zaak is wanneer Jewells advocaat een test voorstelt met de leugendetector. Jewell slaagt in die test waardoor ze zeker van hun zaak worden. 88 dagen zal het ganse mediacircus uiteindelijk duren. 88 dagen tot Jewells naam formeel gezuiverd wordt door de FBI. Maar dan nog werd ie een van de vele slachtoffers van de trial by media.  Het duurt tot 2005 tot de echte dader gevonden wordt.

Richard Jewell legt bloot hoe vernietigend zo’n proces dat door de media gevoerd wordt, kan zijn. Processen dienen dan ook uitsluitend in de rechtbank plaats te vinden. Daarnaast wijst de film op de impact en de gevaren wanneer men perceptie als realiteit gaat voorstellen. Veronderstellingen, de voorwaardelijke wijs die plots opgegeven wordt waardoor ze als valse feiten gesuggereerd worden, het is niet alleen onmenselijk, het ook niet correct, en niet alleen op journalistiek deontologisch vlak. Qua veiligheidsprocedures merk je daarnaast wat een evolutie de entertainmentsector heeft doorgemaakt tot nu. Het is nu bijna onmogelijk om met grote tassen naar massa evenementen te gaan, simpelweg omdat die groter dan een A4 steeds vaker niet toegelaten zijn (bijvoorbeeld in de zalen van de Sportpaleisgroep). Daar zijn als je deze film hebt gezien dan ook zeer goede redenen voor …

< Bert Hertogs > 

Richard Jewell is nu te koop op Blu-ray™ en DVD.