Recensie T.A.N.I.A. ★★★1/2

Met ‘Uw eigen zijn of niet uw eigen zijn dat is de vraag’ refereert Tania Van der Sanden in haar one womanshow T.A.N.I.A. niet alleen naar Shakespeare, ze doet dat ook naar Stanislavski die stelt dat ‘uw eigen spelen is uw eigen zijn’ of omgekeerd dat het personage dat ge speelt, ge moet zijn en daarbij pogen om in het moment te zijn. Tania wil het onderzoek aangaan of je jezelf wel kan zijn op het podium. Daarvoor doet ze beroep op een Chinese vrijwilliger die op haar stoel mag plaatsnemen zodat zij samen met de rest van het publiek naar hem kan kijken: ‘Wij kijken hoe het is om te kijken naar iemand die naar ons kijkt.’ Van der Sanden geeft al vroeg toe dat ze denkt dat ze niet altijd zichzelf is in het dagelijks leven. Op een vraag als ‘hoe is’t?’ wordt nu eenmaal een ‘goe’ verwacht. De 57-jarige actrice kaart die hypocrisie van alledag aan terwijl ze diep gaat in wat wellicht een van de meest persoonlijke voorstellingen moet zijn die ze ooit op de planken bracht.

De genialiteit zit ‘m in de ogenschijnlijke eenvoud. In het zich wat knullig als bijna een underdog voorstellen inclusief een hoogst persoonlijk kopje dat ze altijd bij heeft in haar rugzak onderweg bijvoorbeeld. Ze laat dat kleinood rondgaan zodat iedereen het oor ervan kan gadeslaan waarop een mannetje staat dat verlangend met de handen gericht naar de inhoud van de tas lijkt te wijzen. In haar slottekst zal blijken hoe cruciaal het ding wel is en welke emotionele waarde het heeft. Pas dan besef je waarom ze bij het doorgeven erop stond om er voorzichtig mee om te springen.

Er zijn zo van die dingen die blijven hangen. Zoals de tekst van Medea waarmee ze ingangsexamen deed. Voor haar man en kinderen koopt ze nieuwe zaken, zelf zweert ze bij tweedehands, hoewel achteraf blijkt dat ze toch een kostuum heeft, een roze jurk, een party hoedje, en roze confetti als een aanklacht tegen de maatschappij die steeds nadrukkelijker enkel fake happy feelings wil naar voor schuiven. ‘Nog een paar jaar en ik zie niets meer’ stelt ze over die oogleden die beginnen in te zakken. Ze heeft daar een middeltje voor: een wimperkruller en ze heeft ondertussen gerepeteerd dat ze dat zonder spiegel kan. Straf is dat zo’n klein ding in zo’n scène voor wat beroering zorgt. Vooral bij de vrouwen dan die beter dan wij de risico’s kunnen inschatten die de actrice neemt.

Liliane van het Sportpaleis blijkt een van haar vriendinnen. Je hoort haar blijkbaar al van ver en heeft niet zelden goeie ideeën. Dat je een bepaald product voor gesprongen lippen ook op een schaafwonde kan smeren bijvoorbeeld en wat de voordelen zijn om je brood diagonaal te snijden. Verder krijgen we te horen dat de gynaecoloog van Tania’s moeder op basis van de echo stelde dat haar kind een jongetje zou zijn. Van haar kreeg ze mee: ‘Het leven is een strijd. Ge moet alleen op uw benen staan.’ Een van de eerste rollen die Tania Van der Sanden speelde was als kind in De leeuw van Vlaanderen met Julien Schoenaerts. Dat leverde haar wel erkenning op van haar moeder, op school daarentegen als ze eerlijk haar mening gaf, in het Sint Servaascollege, werd dat niet in dank aanvaard en bleek ‘er is geen plaats voor mensen zoals u’. Haar vader reageerde: ‘Weet je wat dat met u is? In u zit niets dan stront en darmen.’ Toen wist ze al: ‘met eerlijkheid ga ik niet ver geraken.’

Eerlijkheid, waarachtigheid, jezelf zijn, je eigen mening kunnen geven, het leven dat geen sprookje is, voor niemand, de zaken benaderen met humor  … daar gaat deze T.A.N.I.A. waarin Van der Sanden naar het einde toe heel diep gaat dan ook over.  Sterke voorstelling.

< Bert Hertogs >