Recensie Pinocchio ★★★

Enkele tips voor kinderen en volwassenen: win voldoende info in over Pinocchio, de jongste prent van Matteo Garrone voor je overweegt om naar de bioscoop te trekken. Eerst en vooral heeft deze film – terecht – de 9+ kijkwijzer meegekregen. Dat wil zeggen dat de film niet geschikt is voor kinderen jonger dan 9 jaar. Daar zijn enkele redenen voor: deze Pinocchio volgt iets getrouwer het donkere sprookje dat de Italiaanse auteur Carlo Collodi in 1883 schreef maar wijkt er ook behoorlijk van af. De fantasyfilm heeft dus een behoorlijk donker kantje (Pinocchio wordt o.a. opgehangen aan een boom door vos en kat en naar het einde van de film toe ook verdronken als ie een ezel is met een touw rond zijn hals). Roberto Benigni mag net als in La Vita è bella een energierijk personage spelen dat ondanks de armoedige toestand waarin ie verzeild is geraakt, toch optimistisch en verwonderd blijft en hoopt. Er zijn overigens nog wel meer gelijkenissen tussen zijn rol als Geppetto in Pinocchio en die van Guido Orefice in La vita è bella. Pinocchio zien we hier op een bepaald moment de kostwinnaar worden en hij zal dus voor zijn vader zorgen door bij een schapenherder zware arbeid te verrichten waardoor zijn houten hoofd barsten en inkervingen (symbool voor rimpels en ouder worden) gaat vertonen. Een tweede reden is het feit dat dit een arthouse film is die op het brede publiek mikt. In dit geval betekent arthouse dat het geen hapklare popcornfilm is. Integendeel. Dat brengt ons meteen bij het derde punt: het is een trage film die meer dan twee uur duurt. Te traag wat ons betreft, waardoor we meermaals dezelfde magie zouden willen kunnen bovenhalen als de verrukkelijke Marine Vacth die de rol van de fee speelt. Zij kan immers de veel te traag verhaaltjes voor het slapengaan lezende slak laten versnellen door haar handen naar boven te bewegen. Dat wilden we ook meermaals doen bij deze prent zodat het verteltempo wat zou versnellen. Last but not least: er is een gedubde Vlaamse versie in de zalen (meestal zijn dat namiddagvoorstellingen) en een originele Italiaanse (meestal zijn dat de avondvoorstellingen). Gezien het snel spreken van de Italiaanse cast, moeten kinderen al zeer goed en snel kunnen lezen als ze deze ondertitelde versie willen zien. Om kort te gaan: in Kinepolis Antwerpen zagen we zowel een jong koppeltje als een mama met haar dochtertje redelijk vroeg naar huis gaan omdat ze andere verwachtingen over deze film hadden. 

Geppetto gaat een blok hout halen bij zijn buur. Die biedt hem een redelijk groot stuk aan, een stuk boomstam waar ie schrik van gekregen heeft omdat die zich kan verplaatsen. Het hout lijkt dus te leven. Wanneer er een marionettentheater de tenten opslaat in het dorp, gluurt Geppetto stiekem in een wagon en ziet daar enkele marionetten liggen. Dat brengt hem bij het idee om er zelf ook eentje te maken. Terwijl hij aan zijn pop werkt, merkt ie dat het hout een hartslag heeft. Wanneer het gezicht van Pinocchio zo goed als klaar is, leert hij hem zijn eerste woordje: ‘papa’. Niet veel later antwoordt de pop door het woord te herhalen. Geppetto weet met zijn geluk geen blijf. In het midden van de nacht wekt ie zowat het ganse dorp om hen het nieuws bekend te maken dat ie in geen tijd vader is geworden.

Pinocchio is vooral, net zoals de meeste sprookjes, één grote zedenles. In dit geval draait het om gehoorzaamheid, niet hebzuchtig zijn of je taak/verantwoordelijkheid niet ontlopen door aan escapisme te doen, jezelf ontwikkelen door naar school te gaan, niet liegen, en op je hoede zijn voor dieven en oplichters (‘Als iemand je belooft dat je snel rijk kan worden, gaat het wellicht om oplichting’ blijft ook nu nog erg actueel). Pinocchio komt behoorlijk wat duistere figuren tegen. Zoals kat (Rocco Papaleo) en vos (Massimo Ceccherini) die zich een feestmaaltijd laten opdienen in een herberg en later, midden in de nacht, de rekening – ‘uit beleefdheid’ – presenteren aan Pinocchio. Zij zijn het die hem doen geloven dat ie zijn gouden munten op korte tijd kan vermenigvuldigen door ze te planten en voldoende water te geven. Maar wanneer Pinocchio terugkeert met zijn hoed vol water voor zijn munten, zijn vos en kat ermee gaan lopen.

Federico Ielapi zet op zeer knappe manier de titelrol neer van een jongetje dat aanvankelijk ondeugend is maar uiteindelijk toch goede punten scoort bij de fee omdat ie zich herpakt heeft en zijn jeugdige naïviteit heeft laten varen. Ouders krijgen een pedagogische tip mee die tijdloos is. Wat je kind ook mag mispeuteren, blijf het kansen bieden, vergeef het, maar wees niet eindeloos mild. Naast de glibberige vloer die de slak veroorzaakt wat tot valpartijen leidt, wat moeiteloos op de lachspieren van de kinderen werkt, is er ook humor voor volwassenen in deze prent verwerkt. Maar ook hier eerder van het donkere soort. De tonijn stelt immers dat ie het liefst in het water sterft en niet in olie …

< Bert Hertogs >