PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie Jonathan ★★★1/2

zaterdag 5 september 2020KVS Brussel

Jonathan

‘Indien ik u op de een of andere manier gekwetst heb, wil ik dat u weet dat het nooit mijn bedoeling is geweest. Ik zal deze info categoriseren en proberen u hiermee niet meer te kwetsen’ zegt de palliatieve zorgrobot Jonathan (Valentijn Dhaenens) telkens nadat hij alweer voor een pijnlijk tafereel zorgde op de uitvaartdienst van Claudine Fauconnier (stem van Gilda De Bal) die op 26 augustus 1963 aan de slag ging als lerares in het vierde lager van de Klavertje vier school in Brussel. Claudine stierf moederziel alleen in woonzorgcentrum Huize Avondrood in Dendermonde. Dat is toch wat haar zoon Herman (Bruno Vanden Broecke) denkt. Uiteindelijk komt hij op enkele minuten tijd zeer veel details te weten van zijn moeders laatste negen dagen. Het ganse stuk leest dan ook als een geslaagde poging om op liefdevolle manier en met gevoel voor humor (om zo toch ook wat de zaken te plaatsen en relativeren) een vorm van troost te bieden voor al die landgenoten, waaronder ondergetekende, die een dierbare verloren tijdens de lockdown toen uitzonderlijk omwille van het coronavirus je iemands laatste uren niet kon meemaken omdat er geen bezoek toegelaten was in woonzorgcentra, en achteraf ook geen laatste groet mogelijk was bij een begrafenisondernemer.

Bruno start de voorstelling, naar een voor Valentijn en hem beproefd recept, in openlucht achter de KVS al meteen met een dienstmededeling dat na de dienst de toeschouwers vriendelijk gevraagd wordt om niet te blijven hangen maar meteen naar huis te gaan. ‘Het zijn rare omstandigheden’ geeft hij mee als Herman. Tijdens de dienst zal hij het woord nemen, alsook Annie, een goede vriendin en ex-collega van Claudine naast Jonathan zelf. Suiker en astma had Claudine die twee jaar geleden terug bij haar zoon was gaan wonen. Toen ze achteruitging en in een woonzorgcentrum terechtkwam, zat bellen er niet meer in, omdat ze te kortademig was geworden. En dan kwam er nog corona bij. Op die manier kon Herman zijn moeder niet bezoeken of nog contact met haar hebben. Ze stierf en is nu gewoon weg. Geen sterretje aan de hemel of zo. Weg. Dat is toch hoe Herman de dood ziet.

Het ongemakkelijke en wat vervreemd van elkaar geraakt zijn in onze menselijke relaties, zit ook stevig verankerd in deze Jonathan. Milde en liefdevolle spot drijven Valentijn en Bruno met uitvaarten, hier te horen in de erg kleffe tekst die iemand uit het publiek mag komen voorlezen. Dat Claudine voor elke leerling een uiltje in haar kast had staan en waarvan er eentje niet zo vrolijk keek als al de rest, horen we onder andere. Die stond voor John, die altijd wat boos bleek. Terloops wordt gemeld wat kinderen in het vierde leerjaar leren, zoals alle rivieren van België waarop Claudine dan stond dat er een klasuitstap tijdens het schooljaar georganiseerd werd om een van die rivieren af te varen. Dat kon dan de Kleine Nete, de Ourthe, of bijvoorbeeld de Semois zijn afhankelijk van de opbrengst van de spaghetti-avond.  De onervarenheid en het onhandige speechen wat op veel uitvaarten schering en inslag is, kreeg hier een hilarisch extraatje toen haar gelamineerde papieren ook enkele keren wegvlogen. En uiteraard mocht een wat klef muzikaal intermezzo niet ontbreken. Omdat Claudine ook fan was van spaghettiwesterns werd dan ook zeer toepasselijk gekozen voor ‘Once upon a time in the West’ van Ennio Morricone die ook al niet meer onder ons is.

Daarna is het aan Jonathan, ‘de toybot’ van Claudine die via algoritmes aan deep learning doet, aan een gewoon vertelritme 495 woorden kan brengen op 3 minuten en 12 seconden, en blijkbaar ook zeer goed kan zingen, meerstemmig zelfs zoals ie laat horen in een uitstekende a capellaversie van ‘Moon River’, dat in 1961 bekend werd via Audrey Hepburn die de originele versie zong. Leren dat doet Jonathan zelfstandig. Al is hij wel er vooral op gebrand om bij te leren en zichzelf te verbeteren.

Jonathan gaat uiteindelijk over sociale censuur, pijnlijke details uit iemands leven die doodgezwegen worden op dit soort diensten, maar wel bestaan hebben. Over de grens tussen palliatieve zorg, euthanasie en moord. De kansen maar ook risico’s van artificiële intelligentie, data, robots en de zwakke punten van die laatsten die niet alleen op technisch vlak in de mond liggen maar vooral ook in conflict kunnen komen met ethiek, verantwoordelijkheidszin en gemaakte afspraken. De toeschouwer gaat dan ook naar huis met de vraag of en in hoeverre er wel geClaudine-eerd werd.

< Bert Hertogs >


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter