Recensie Homemade ★★★★

Het concept van Homemade, de jongste voorstelling van Mokhallad Rasem en Kuno Bakker, is al even eenvoudig als geniaal. Twee mannen besluiten om een huis te bouwen en samen met elkaar te gaan leven. De moeilijke zoektocht om een evenwicht te vinden, een werkbaar compromis, wordt al gauw duidelijk. Gaat het aanvankelijk over materiaalkeuze, dan wordt na verloop van tijd duidelijk hoe tegengesteld de twee mannen met verschillende culturele achtergrond, zijn. Maar er blijkt een brug mogelijk, via taal, via poëzie en filosofie. Al wordt de authenticiteit ervan aangetast via vertaling.

Openen doen de twee door van vooraan het podium meubels te verhuizen naar iets verderop het podium. De taal die ze daarbij hanteren is simpel, direct en vooral repetitief met o.a. ‘ja ja, een beetje, ja nog een beetje’. Absurdistisch maar o zo herkenbaar komen ze al snel over wanneer ze zitten draaien en keren zodat een item toch maar door een smalle spleet (die een deur zou kunnen voorstellen) zou kunnen terwijl er ook grotere openingen zijn tussen andere verschillende metalen kabels. Het wat onhandige van verhuizen zien we hier heerlijk uitvergroot. De twee hebben niet alleen een andere culturele achtergrond, ze zijn ook elkaars tegenpolen. De ene is een planner, de ander en chaoot die vanuit zijn gevoel, intuïtie aan de slag gaat.

Al snel komt het in Homemade tot een debat tussen de twee welke materialen ze zullen gebruiken voor hun huis wat de vraag oplevert: wat is authentieker of té authentiek: hout of klei? Uiteindelijk stellen ze zich ook de vraag wat authentiek nog is? Het resultaat van het compromishuis is erg hilarisch. Op vraag van Kuno komt er een puntdak, maar Mokhallad zweert bij een plat dak, wat even leidt tot een fraai repetitief staaltje beweging (choreo zelfs als je wil). Het compromis? Een half plat, half puntdak-huis. De ene wil rechts een deur, de ander links, de ene geen raam, de ander wel, de ene vooral hout als materiaal gebruiken, de ander klei enz. Mokhallad vreest constant dat er iets op zijn hoofd kan vallen. Hij wil geen douche maar een bad, en ook geen boom in de buurt, laat staan een bushalte. Kuno wil wel dat hun huis bereikbaar is met het openbaar vervoer. Die halte zal weliswaar maar liefst 7 km. verwijderd moeten zijn van het huis. Dichter kan niet voor Mokhallad.

Wanneer ze uiteindelijk dan voor dit project samenwonen, blijken ze er ook totaal andere gewoontes op na te houden of interesses te hebben. Mokhallad kiest om zich traditioneel te kleden, Kuno wil dan weer niets anders dan designkledij. De ene wil geen of niet te veel olijfolie gebruiken in de keuken, de ander is er (net als zout op het aanrecht) zeer kwistig mee. Kuno verkiest een dikke pannenkoek bij het ontbijt, Mokhallad een platte. Mokhallad houdt van karper, Kuno vindt dat die vis een grondsmaak heeft …

Na verloop van tijd komt taal prominenter in het spel bij Homemade (al is die altijd in zekere zin aanwezig bv. in het vinden van een evenwicht, het al dan niet toegevingen doen naar elkaar toe, zaken die onderbelicht worden of niet uitgesproken worden om de lieve vrede te bewaren …). Mokhallad ergert zich aan het feit dat Kuno met Scrabble een woord als ‘bade’ maakt dat helemaal niet bestaat, net als ‘V rn u’ en waar moet ‘BR’ voor staan? Ook toneel komt ter sprake wanneer de ene de ander verwijt tekst van hem gestolen te hebben. En dan is er nog de uitspraak ‘Er zijn ratten in het theater’ dat Mokhallad letterlijk neemt terwijl Kuno stelt dat het woord ratten hier verwijst naar de acteurs. Een ‘goed gesprek’ over hoe het project tot nog toe liep hebben de twee met elkaar terwijl Kuno naar Jurassic World kijkt en Mokhallade een boek leest. Kortom: de twee theatermakers kleden de zuiverste vorm van samenleven vakkundig uit en zetten onze kleinburgerlijk gedrag te kijk waar eerder naast elkaar dan met elkaar geleefd wordt.

Begint Homemade nog met het concept huis, dan wordt dat na verloop van tijd ingeruild voor dat van ‘thuis’, al gaat die overgang niet zo smooth als verwacht en stellen we wanneer de voorstelling een uur duurt zo toch een inkakmoment vast. ‘Thuis is als een liedje waar je met al je zintuigen naar luistert’ klinkt het onder andere. Een stuk uit ‘Avond’ van Boudewijn de Groot verbindt de objecten in een huis met het thuisgevoel, treffend gevat in de zin ‘Maar de dingen in de kamer zouden levenloze dingen zijn zonder jou.’

Prachtig is het linguïstieke discours dat daarop volgt rond wat voor Mokhallad ‘de snee in je ziel’ betekent terwijl Kuno dat altijd als ‘de kras op je ziel’ beschouwde. Zo komen de twee terug bij wat authenticiteit echt betekent en hoe taal of uitdrukkingen door te verhuizen van betekenis veranderen maar de onderliggende gedachte, de rode draad wel gelijkaardige elementen kunnen blijven bevatten. Zo komen ze ook terug op de verschillende voorkeur die ze hebben, de ene voor klei, de ander voor hout en vinden ze finaal elkaar dan toch in de schoonheid van de filosofische gedachte verbonden te blijven met elkaar, ook na de dood.  

< Bert Hertogs >