PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie Gagarine ★★★★1/2

dinsdag 20 juli 2021Cinema Cartoon s

Gagarine
Foto: Cineart

De Franse dramafilm Gagarine is een film waarvan je mond spontaan openvalt. De prent die tevens het langspeelfilmdebuut betekende voor schrijvers Fanny Liatard and Jérémy Trouilh is een waar pareltje. Niet alleen omdat het een straffe magisch-realistische state of mind film is, over een jongen, Youri (Alséni Bathil), die geen afscheid wil en kan nemen van de sociale woonblok, de Cité Gagarin, vernoemd naar de eerste kosmonaut in de ruimte Yuri Gagarin, waar hij is opgegroeid. Zelf is ie gefascineerd door ruimtevaart en techniek.

De sociale woonblok waar ie in woont in het zuiden van Parijs, in Ivry-sur-Seine gaat gesloopt worden. Zo voelen de bewoners het toch aan en ze wensen de woontoren dat ook toe wanneer de lift al lange tijd stuk is. Sommige lampen zijn al lange tijd niet meer vervangen in de gangen, er is graffiti aangebracht binnen en buiten, en er staat onder andere ‘wij creperen hier’ geschilderd. Youri wil zich er niet bij neerleggen, verkoopt sierraden van de familie en krijgt daar 10 kilo aan materiaal voor in ruil dat ie uit een loods mag meenemen. Samen met de Roma zigeunerin Diana (Lyna Khoudri) zal hij proberen het appartementsblok op te knappen. Maar dat wordt niet altijd in dank aanvaard als ze bijvoorbeeld de graffiti wegdoen. Soms neemt Youri ook gewoon een risico door in de liftschacht te gaan bijvoorbeeld om het ding terug aan de praat te krijgen.

Ook de bewoners probeert hij bijeen te houden, door hen een soort positief community gevoel te bezorgen wanneer hij een zeil spant waardoor iedereen die geen eclipsbrilletje heeft de volledige zonsverduistering veilig kan zien met het blote oog. Die zonsverduistering vormt eigenlijk niet alleen op cinematografisch vlak een prachtig esthetisch beeld, het is ook een metafoor voor de schaduw die de zon en maan werpen op Youri’s thuis.

Maar alle inspanningen van Diana en hem ten spijt, is het lot bezegeld van het gebouw waar velen in isolement en aan hun lot over gelaten leven. De inspectie stelt onder andere verzakkingen, scheuren en asbest vast. Het evacuatiesysteem blijkt daarnaast onveilig. Kortom: binnen de zes maand moeten de bewoners verhuisd zijn en aan de sloop begonnen, klinkt het in een rapport. Gagarine duurt in totaal 95 minuten en rond de veertigste minuut staan de verhuisdozen al buiten van de eersten. Dan denk je, het verhaal is verteld hoe gaat het regisseursduo de rest nog vullen? Maar kijk, dan begint de film pas écht.

Youri zal samen met een drugsdealer namelijk als enige overblijven. Via morsecode communiceert ie met Diana die aan de andere kant ook lichtsignalen naar hem stuurt vanuit een torenkraan. Terwijl aan de ontmanteling van de toren begonnen wordt, onder andere de badkamers worden afgebroken, bouwt het hoofdpersonage eigenhandig capsules, gebaseerd op wat ie op tv ziet hoe het leven in de ruimte is. Een zelfvoorzienend systeem dat een perfecte balans weet te vinden tussen aarde, water en lucht creëert ie goed wetende dat het belangrijkste van alles goede ventilatie is. Zo gaat hij tomaten kweken in de winter, en nog andere groenten. Via een reeks satellietschotels vangt hij water op dat voor de irrigatie zorgt van zijn groentetuin die hij ontwikkelt in verschillende appartementen op de zevende verdieping. Maar hij wordt ziek in de winter en zijn ganse systeem dat piekfijn in elkaar gestoken is, komt onder druk wanneer de leidingen buiten bevriezen.

Wat Gagarine zo ontzettend straf en visueel prachtig maakt, is dat er constant referenties naar de ruimtevaart worden gemaakt. Ook daar is er namelijk een risico dat leidingen bevriezen. Een straathond die Youri op het dak komt vergezellen, noemt ie Laika. Het aftellen om het gebouw op te blazen wordt dan weer geassocieerd met het aftellen voor lift off. Gewichtloos zijn wordt verbonden met ijlen (omwille van ziekte) en het ondersteund moeten worden na de landing op aarde met medische hulp krijgen.

Naast het wetenschappelijke en rationele trekt film ook heel duidelijk de emotionele kaart. Nostalgische gevoelens zijn nooit weg, ook niet in songs als Ya tara (‘We zijn buren van de maan’) waar de bandoneon heerlijk melancholisch klinkt terwijl we op een kale muur streepjes zien met namen van kinderen die tonen hoe gegroeid ze zijn met de jaren, in de trompetsolo die een voormalig bewoner inzet op de dag dat het gebouw tot ontploffing gebracht zal worden, maar ook in Youri’s herinnering over hoe buurvrouwen twee keer per week toertjes gingen lopen alsof het er een professioneel fitnesscentrum was. Ook zien we in een appartement van een buurvrouw van de jongen nog enkele postkaarten hangen die achtergebleven zijn.

Heerlijk romantisch en fantasierijk is de film wanneer blijkt dat Youri een sterrenhemel gecreëerd heeft, hij hoogtevrees blijkt te hebben wanneer Diana hem bij haar uitnodigt in haar torenkraan en hij haar letterlijk en figuurlijk blind vertrouwt. Hun kusscène behoort tot de meest originele die we de afgelopen jaren gezien hebben in de cinema. Zij vraagt zich af of hij tijdens het kussen in morse iets aan het vertellen is aan haar. Dat is zo schoon!  

Gagarine werd dus tijdens het voorbije Film Fest Gent terecht door de jongerenjury bekroond waardoor de prent in het knappe gezelschap komt te staan van andere titels zoals ‘Monos‘, ‘Call Me by Your Name‘ en ‘Grave‘ die ook die prijs wonnen.

< Bert Hertogs >


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter