PDF-versie voor persoonlijk gebruik

Recensie La Dernière Nuit du Monde ★★★★

dinsdag 12 oktober 2021Bourla Antwerpen

La

Wanneer geloof in een wetenschappelijke oplossing ontaardt in een wetenschappelijk gesteund en niets ontziend streven naar economische vooruitgang, kan je alleen nog maar dromen van betere tijden. Tenzij er geen tijd meer is om te dromen omdat de nachtrust vervangen is door een pil en vijfenveertig minuten slaap. Tegen deze achtergrond speelt het ijzersterke verhaal van ‘La Dernière Nuit du Monde’ zich af. Het is een verhaal waarin verdraaide waarheden en rationaliteit lijnrecht komen te staan tegenover de liefde en de verbondenheid. Het is een gedachtenexperiment dat de toeschouwer doet nadenken over de moraliteit van het blijvend verleggen van grenzen. Schrijver Laurent Gaudé durft in deze voorstelling maatschappelijke tendensen die soms nog een beetje verdoken onder de radar blijven openlijk aan de kaak stellen via de belevingen van het personage van Gabor. Het is Fabrice Murgia die vervolgens in de huid kruipt van Gabor en het publiek volledig in deze vervormde en bikkelharde realiteit meesleurt. Om het geheel terug in balans te brengen, is er dan de zachtheid van Nancy Nkusi die het personage van Lou neerzet.

Je hoort wel vaker dat mensen klagen over het feit dat er te weinig uren in een dag zijn om de dingen te realiseren die we willen doen. En dat is ook de beginsituatie van ‘La Dernière Nuit du Monde’. Wat als we nu eens meer uren beschikbaar kunnen maken door de nachtrust te vervangen voor een pil die ervoor zorgt dat je maar drie kwartier hoeft te slapen om je gerecupereerd te voelen? Het klinkt aanlokkelijk en veelbelovend en dat is ook wat Gabor probeert te pushen. Gabor gelooft in het idee dat ‘de pil’ de wereld voorgoed gaat veranderen. Samen met zijn baas en politica mevrouw Van De Root verzint hij de retoriek die anderen moet overtuigen van het nut van de pil. Je krijgt meer tijd. Je kan kiezen wanneer je slaapt. De economie kan nu vierentwintig uur per dag blijven draaien. … Gabors vrouw Lou is echter geen voorstander van ‘de pil’. Ze houdt van een uitgebreid ochtendritueel met het openen van de gordijnen bij de opkomende zon, het nog even terug in bed gaan liggen om volledig wakker te worden en de geur van een verse tas koffie die je je bed uit lokt. Lou waarschuwt voor het doorknippen van de band tussen de nacht en de rust.

Wanneer Lou op de vooravond van de wereldwijde lancering zwaargewond in het ziekenhuis geraakt, staat Gabor voor een verscheurende keuze: blijft hij zijn geliefde nabij of volgt hij de orders van zijn baas en reist hij naar het andere eind van de wereld om de lancering van ‘de vooruitgang’ te vieren. Op aandringen van Van De Root verlaat hij de zijde van zijn geliefde Lou om ‘de laatste nacht van de wereld’ te gaan vieren. Hij is volop ondergedompeld in een feestende mensenzee wanneer hem het bericht bereikt dat Lou de nacht niet meer zal halen. Dankzij ‘de pil’ heeft hij vanaf nu heel veel extra tijd om zijn beslissing te betreuren.

Laurent Gaudé start vanuit het begrijpbare verlangen naar meer tijd, gaat daar concreet mee aan de slag en drijft het vervolgens door voorbij de grens van het gezonde en toelaatbare. Kunnen wij het eigenlijk wel aan om meer uren per dag blootgesteld te worden aan prikkels en impulsen? Is ‘minder’ misschien niet een gezondere oplossing dan ‘meer’? Moeten we soms niet wat kritischer zijn voor de verkooppraatjes van politici die zich laten leiden door economische groei en perspectieven van winst? Is het wel verstandig om elke kritische stem bij voorbaat de mond te snoeren? … Laurent Gaudé brengt via een fictief verhaal een reeks maatschappelijk relevante bedenkingen aan het oppervlak. Je kan onmogelijk naar ‘La Dernière Nuit du Monde’ gaan kijken en niet uitgedaagd worden om vragen te stellen. De voorstelling doet iets met je.

Voor een deel is dit te danken aan de scherpe tekst en het spel met taal, maar voor een groot deel is dit ook de verdienste van Fabrice Murgia. Het gevoel dat hij in het personage van Gabor weet te leggen, is geweldig. Je ziet niet alleen de emotie, maar je hoort ze ook in zijn stem. Enerzijds is hij de doortrapte spindokter die via een sluwe retoriek de lancering van ‘de pil’ erdoor wil laten drukken. Maar aan de andere kant is hij ook de man die gedreven door pure liefde de herinnering aan zijn vrouw niet kan lossen. Fabrice Murgia speelt Gabor als iemand groots, stoer en zelfverzekerd  en een volgend moment is het een gebroken man met een getormenteerde ziel. En daartussenin is er de zachtheid van de verliefde Gabor wanneer hij met zijn Lou praat. Fabrice Murgia trekt alle registers open om het hele menselijke scala aan emoties realistisch weer te geven en zo de toeschouwer in deze verdraaide realiteit mee te lokken.

En dit mag hij allemaal doen binnen zijn eigen rechthoekje op het podium, binnen zijn eigen wereldje.  Hij staat daar heel alleen zijn verhaal te doen. Daarbij gaat hij in dialoog met de projecties van Nancy Nkusi en wordt hij ondersteund door een reeks videomontages.  Het geheel levert een erg strak scènebeeld op en biedt de mogelijkheid om een erg realistische backstory te creëren. Je ziet op het scherm achter Gabor interviews, nieuwsbeelden en interviews met Van De Root passeren. De dominante kleur doorheen de verschillende beelden is rood: de keur van het bloed. Het voorspelt perfect waar het in ‘La Dernière Nuit du Monde’ waarschijnlijk op gaat uitdraaien. Het dient hier trouwens gezegd dat de timing van de technische elementen in het stuk geweldig strak werd uitgevoerd. Om de ervaring ten volle te laten overkomen, moeten klank, licht, montage en spel perfect op elkaar afgestemd zijn en dat was ook het geval.

De Vlaamse actrice Mieke De Groote vertolkt de rol van politica Van De Root in deze Franstalige productie van het Théâtre National Wallonie-Bruxelles. Ze is niet live op de scène te zien, maar zit in de videomontages die geprojecteerd worden. Van De Root is de oude krokodil van de politiek die zonder scrupules en zonder emoties de realiteit naar haar hand zet om te kunnen scoren. Menselijk leed en welzijn zijn niet van belang. Alles moet wijken voor ‘de vooruitgang’ en er mag niets in vraag gesteld worden. Tot ze uiteindelijk zelf moet wijken voor de volgende grote vooruitgang. Mieke De Groote schittert in de rol van de slechterik. Wanneer het venijn als het ware van het scherm moet druipen, komt ze volop in close-up en zien we een bikkelharde tante.

In contrast met deze hardheid, staat het personage van Lou dat door  Nancy Nkusi gespeeld wordt. Zij staat symbool voor de liefde, de tederheid, de voorzichtigheid, het durven dromen … Nancy heeft net als Fabrice haar eigen rechthoekje op het podium dat ze alleen in de epiloog mag verlaten. Voor de rest heeft ze geen rechtstreeks contact met haar medespeler. Eigenlijk communiceren ze via een videolink. Het publiek krijgt het personage van Lou op de achtergrond in profiel te zien en tegelijk wordt de voorkant van haar gezicht in het groot geprojecteerd in het vakje van Gabor.

Nancy Nkusi brengt rust als tegengewicht voor de onrust in het personage van Gabor. Haar stem en haar spel zorgen voor kalmte. Nancy Nkusi  zorgt met haar uitstraling dat de intensiteit van het spel van Fabrice Murgia draagbaar blijft. Haar tussenkomsten geven de toeschouwer ademruimte. En daarbij komt nog dat ze tot drie keer toe het publiek mag laten genieten van haar zang. De eerste keer klinkt het nogal dreigend, de tweede keer is het moderne jazz en helemaal op het einde mag ze het betoverende ‘Say, when will you return?’ (Dis, quand reviendras tu ?) van Alexandre Tharaud brengen. Het is om bij weg te dromen. En zo heeft de zachtheid en de tederheid toch het laatste woord in “La Dernière Nuit du Monde”.

< Sascha Siereveld > 

Credits

Tekst: Laurent Gaudé
Regie: Fabrice Murgia
Vertolking: Fabrice Murgia en Nancy Nkusi
Scenografie: Vincent Lemaire
Video-ontwerp & video: Giacinto Caponio
Videocast: Per Henrik Bals, Natacha Belova, Takakehto Charles, Vanessa Compagnucci, François De Brigode, Mieke De Groote, Josse De Pauw, Maxime Graff, Fatou Hane, Inès Hick, Nicolas Hick, Teresita Iacobelli, Maryam Kamyab, Hadja Labhib, Valérie Leclercq, Dimitri Petrovic, Dorcy Rugamba, Daphné Seale, Aigin Simma, Åsa Simma, Olya Tsoraeva en Jos Verbist


Do you like our reviews and pictures?
Feel free to support concertnews.be by sharing this page or giving a donation.
You make an independent website like ours possible. Thanks!







Geef steeds in je comment mee op welk artikel je reageert.
Please put in your comment to which article you are responding.

Tabs Concertnews.be

News
Soon
Reviews

More news

  • Podcast
  • Facebook
  • Twitter