Recensie Dealer ★★★★1/2

De beste Vlaamse film van 2021. Dat is Dealer van Jeroen Perceval die daarmee ook nog eens voor zijn regiedebuut voor een langspeelfilm tekent. Een donkere prent – ook de kunst kan ons niet gezond maken of houden, stelt die - levert hij af waar elk personage getroubleerd is en geen liefde (meer) kent. Een film ook waar voor niemand een greintje hoop te zien is omdat iedereen vervalt in oude en slechte gewoontes. Stellen dat Dealer rauw is, zoals sommige filmcollega’s hem beschrijven, vinden we echter niet correct. Perceval is vooralsnog geen Vlaamse Gaspar Noé. De beeldtaal die hij hanteert is dus al met al nogal braafjes, constant weliswaar meanderend tussen de rijkeluisbuurten (de Bourla, The Jane …) en de goot (de wijk rond het Antwerps Sportpaleis, metrostations …).

In Dealer volgen we de 14-jarige drugsrunner Johnny, waanzinnig straf neergezet door Sverre Rous die dé ontdekking van het jaar is. Rous’ straattaal komt niet alleen ontzettend naturel over, ook de boog die hij zijn personage laat maken, van onbezorgd en lacherig (‘fucking ananas!’, ‘Je bent een pro?‘ - ‘Ja, ik geef les.‘) om alles en iedereen (de politie, jeugdhulp enz.), naar een jongen die smacht om eindelijk een vaderfiguur te hebben die hij nooit gehad heeft, tot hij uiteindelijk zijn leven op de rails wil krijgen maar faalt. De enige die hem uit de shit zou kunnen helpen is het meisje uit het home dat iets voor hem voelt, de vijftienjarige Yousra, fraai vertolkt door Hannah Macpherson. Maar hij heeft geleerd van andere jongens dat je nooit de controle mag verliezen als man, en liefde niet mag toelaten in je hart …

Liefdeloos gaat iedereen dan ook door het leven. Johnny’s moeder Eva (alweer een lagere sociale klasserol voor Veerle Baetens) is schilder, wil Johnny niet vertellen wie zijn vader is, is tegen haar zin terug single, zit in het begin van Dealer in een manische fase, blijkt dan erg productief en wil of kan dan niet gaan slapen. Het is dan ook gewoon de omgekeerde wereld dat haar zoon voor haar moet zorgen en niet omgekeerd, terwijl ze samen roken in de sofa. De vrouw zal echter in een psychose terecht komen, de depressieve fase, en opnieuw opgenomen moeten worden, wat niet zonder gevolgen is voor Johnny, die vanaf dan ’s avonds terug in het home zal moeten zijn tenzij hij iemand kan aanduiden die op hem wil passen.

Tegen dan heeft hij al de internationaal bekende acteur Antony (Ben Segers) tegengekomen. In een bar pikt de jongen zijn portefeuille. De man legt geen klacht neer zodat de jongen vrijgelaten wordt. Maar hij wil wel meteen sos geleverd krijgen van het drugsrunnertje. Zo ontstaat er een vriendschap en Johnny ziet in hem een vervangpapa. Alleen is die zijn liederlijk leven – het wat stereotiepe beeld van de acteur die het buiten zijn uren moet hebben van seks, drugs en drank wordt hier opgehangen – niet echt een goed voorbeeld voor de puber, die echter van niks meer opkijkt. Antony, die nog steeds er niet overheen is dat zijn relatie op de klippen liep, ziet het op den duur niet langer zitten om Johnny in huis te blijven houden. Omdat daar nu eenmaal verantwoordelijkheden bij komen kijken en dat niet matcht met zijn leven. Nochtans had Johnny wel aangemoedigd om te auditeren voor een rol zodat ze samen in een productie zouden kunnen staan. Johnny is zo beginnen dromen van een acteercarrière en wil de drugswereld vaarwel zeggen, terwijl Antony clean wil worden. 

Dat de jongen nog nauwelijks ergens van opkijkt, komt door zijn drugsdealer Luca (Bart Hollanders in een fe-no-me-na-le bijrol, overlaad die man met filmprijzen!) die hem in zijn macht blijft houden, ook al wil de tienerjongen uit het drugscircuit stappen. Hollanders mag constant schakelen tussen geëmotioneerd en angstig zijn om verlaten te worden, tot ronduit ziek, gestoord, dominant, manipulatief en ontzettend gevaarlijk uit de hoek komen. Met zijn tattoos, zijn getrimd haar, en vooral zijn straattaal zet ie Luca magistraal neer. Dealer voorziet haar belangrijkste personages dus van meer dan voldoende psychologische bagage en daar houden we enorm van,.

En toch ‘slechts’ 4,5 ster op 5 voor de beste Vlaamse film van dit jaar horen we u denken. Dat komt omdat Dealer zich nu en dan voortsleept als de gemiddelde puber naar school op een maandagochtend in het stad. Fuck dat.

< Bert Hertogs >