Recensie Infidèles ★★★1/2

Een meesterlijk ‘abominabel spektakel’ over ontrouw. Dat voeren Tg stan en de Roovers op met Infidèles naar Ingmar Bergmans werk uit 1997 en de autobiografie ‘Laterna Magica‘ dat tien jaar eerder uitkwam. Een tekst die de twee gezelschappen al brachten in de taal van Molière maar nu voor het eerst in het Vlaams in het Kaaitheater neergezet werd. Ruth Becquart die we de voorbije jaren toegang verleenden om onze woonkamer te betreden op zondagavond, draagt het stuk als Marianne. Zij is de vrouw die Marcus (Robby Cleiren), dirigent en muziekkenner bedriegt met zijn beste vriend David (Frank Vercruyssen) die later blijkt niet goed bij kas te zitten en geen contact meer heeft met zijn kinderen.

Isabelle (Jolente De Keersmaeker), hun dochter, die hoewel ze langdurig geparkeerd werd bij haar grootmoeder, wordt de inzet voor een bittere strijd om het hoederecht. Maar voor het zover kan komen en het juridisch steekspel kan losbarsten, moeten er eerst ‘pertinente gegevens’ gebundeld worden. Marcus wijst haar voorstel om een gedeeld hoederecht af en wil uitsluitend het volledig hoederecht. Na lange tijd vechten wil hij de strijd opgeven en een ultiem voorstel doen: hij zal haar het hoederecht geven als ze nog een keer met hem neukt. Maar het is maar de vraag of hij zijn belofte zal nakomen.

Tg Stan en de Roovers steken bijzonder veel in deze voorstelling. Hoewel Jolente als Isabelle, medewerkster van de sociale dienst of Margareta, de vriendin van Marcus voor en tijdens zijn huwelijk met Marianne, bijrollen neerzet, weet ze ons het meest van al te boeien omdat ze Isabelle neerzet op een dansante manier en zich dus niet beperkt tot spel alleen (wat haar collega’s wel doen).

Ze draait om haar as terwijl ze een stokje in de lucht houdt als een Harry Potter die haar ouders in haar macht heeft. Die stok trekt zowel golvende lijnen door de lucht maar ook strakke, formele, horizontaal, maar ook verticaal, van boven naar beneden. Streng, rigide maar ook speels (die spiraalbeweging naar boven) zijn haar bewegingen net zoals ze links haar jurkje, eigen aan kleine meisjes even een beetje optrekt.

Cleiren van zijn kant mag de muziekonderwijzer van dienst spelen. Hij heeft het over Opus 60 van Johannes Brahms dat de componist op tweeëntwintigjarige leeftijd schreef. Een stuk dat in toonaard c geschreven werd, wat verwijst naar zijn verliefdheid om Clara Wieck, pianiste en componiste die getrouwd was met de later in de psychiatrie opgenomen Robert Schumann. Een adante dat 12 jaar in de schuif had blijven liggen, werd uiteindelijk toch gebruikt in dit werk. De piano zet het in die zijn liefde verklaart terwijl de cello en altviool voorlopig terughoudend antwoorden in een melodie waarin je haar naam muzikaal kan horen. Later zoemt Cleiren even in op een fragment uit de Toverfluit van Mozart waarbij Tamino ‘O ew’ge Nacht! Wann wirst du schwinden? Wann wird das Licht mein Auge finden?’ en vooral vertwijfeld om de liefde ‘Lebt denn Pamina noch?’ vraagt waarna de priesters ‘Pamina lebet noch!’ antwoorden, en zo een bevestiging krijgt dat de liefde nog bestaat daaraan toevoegend dat Mozart dit werk op zijn sterfbed schreef.

Maar daarnaast zit in Infidèles zoals we gewend zijn van Tg stan ook een heerlijke metalaag over het theaterwereldje zelf. Het lijkt overigens wel een spelletje ‘Wie ben ik?’ waar het kwartet aan begint bij de start van de voorstelling, en dan vooral in de tekst van Ruth. ‘Ben ik een actrice?’ klinkt het waarop Jolente haar schrander antwoordt: ‘Ja, dat is een verrassing hé!’ Andere pareltjes zijn opener ‘Dus gij wilt doen alsof we een verhaal verzinnen’, ‘het typisch sentimenteel gedoe van de theaterwereld’, ‘Nee ik kan dit echt niet meer spelen. Het is echt kak. Het is de ergste kak want het is intelligente kak.’ (na een anti-theaterscène), ‘Deze scène heeft nooit plaatsgevonden’ (om een autobiografisch gevoel te bezorgen), speelt de voorstelling met realiteit vs. theater o.a. in: ‘Zijn wij nog altijd aan het spelen?’ en stelt het over het publiek: ‘De mensen moeten om 11 uur thuis zijn hé!’ (correctie: ze moeten hun laatste trein in Brussel-Noord tegen die tijd weten te halen. n.v.d.r.)

Uiteraard gaat het stuk ook over seks. Duh. Het gaat immers over ontrouw. We onthouden daar ‘We zijn broer en zus gebleven. Er was geen spoor van incest.’, ‘Onder mijn bed woont er een trol. Hij is zo lelijk dat je er medelijden mee hebt.’ en ‘Niet nu, David de psychoanalyse kan wachten’.  Dat brengt ons bij onze analyse dat Infidèles bij momenten sleept. Het eerst kijken we naar onze klok rond de 65^ste minuut en nog eens rond anderhalf uur. Niet zelden gebeurt dat als Ruth niet aan het woord is. Zij is naast Jolente (als die in de rol van Isabelle zit) absoluut de sterkhouder van deze voorstelling.  Je merkt ook dat het haar deugd doet om na al dat tv-werk van de afgelopen jaren nog eens op de planken te staan.

< Bert Hertogs >

Credits

tekst Ingmar Bergman | vertaling Vincent Fournier | van en met Ruth Becquart, Robby Cleiren, Jolente De Keersmaeker & Frank Vercruyssen | kostuums An D‘Huys | lichtontwerp Stef Stessel | techniek Iwan Van Vlierberghe | productie tg STAN & de Roovers | coproductie Festival D’Automne, Théâtre de la Bastille, Théâtre Garonne