Recensie The Dog Days Are Over

“Als ik aerobics wil zien, dan ga ik wel naar een fitnessclub. Waar is hier de esthetiek? Waar is hier de boodschap?“ - “Eén lang gerokken SM-nummertje. Als ze daar in het begin staan te springen, leek het wel of de choreograaf vergeten is om de handboeien aan te doen.“ - “De hysterische vrouwen, die hypnotiseur Messmer tijdens de Franse revolutie rondom de meiboom liet springen, zijn terug“. De meningen zijn verdeeld over het prachtige stuk van Jan Martens.

Hij maakte met “The Dog Days are Over“ een uur lang een dansstuk over “de sprong“. Een ware uitputtingsslag waarin acht dansers voortdurend op en neer springen. In het begin staan de acht in turnoutfit wat op en neer te veren in groep. Ze weten met hun handen geen blijf en houden ze misschien wat lullig op hun broekjes. Op het podium is er verder niets en het licht schijnt in de zaal. Geleidelijk komt er meer beweging in de “pogoënde“ club en tekenen de dansers allerlei patronen uit. En die vergen niet alleen een kolossale inspanning, maar ook een uiterste concentratie, discipline en samenwerking, precies omdat alles zo snel gaat.  

De bewegingen deinen uit als in een minimalistisch muzikaal stuk. Daarin heb je vaak één melodieus motief dat zich eindeloos herhaalt, dubbel wordt vertolkt zodat het motief over zichzelf struikelt, zichzelf inhaalt en uiteindelijk overgaat in een ander geluid. Bij Martens‘ bewegingen is het net zo: wat aanvankelijk één harmonieuze golving lijkt gaat geleidelijk aan over in een andere. Martens vergt daarbij het uiterste van zijn dansers. En volgens de regels van de minimalistische kunst is alles beperkt tot het strikt noodzakelijke: de kledij, het decor, de verlichting, de “sprong“, een heel klein streepje gitaarmuziek. Want muziek hoeft eigenlijk niet: de springende sneakers op de grond geven de variërende ritmes aan en zij zijn de muziek. Nogal wat mensen kunnen dit niet goed smaken, zo weet ook Anne Teresa De Keersmaeker die dit ook al eens uitprobeerde. Maar uiteindelijk wordt de dans, een “performance“, tot de essentie herleid. 

“The dog days are over“ is dus wel degelijk een esthetisch avontuur. Bescheiden, maar intens mooi. En het stuk heeft ook een politieke boodschap. Martens wil aantonen hoever je iemand kan disciplineren en temmen door in het rond te laten springen tot hij faalt. Het stuk roept in die zin wat herinneringen op aan het vroegere werk van Jan Fabre, die ook wel sadistische componenten aan zijn acteurs oplegde. Maar bij Fabre was dat gestileerder, terwijl Martens alles strikt beperkt en tot de rauwe essentie herleidt. Martens levert zo op onderkoelde en minimalistische wijze een niet mis te verstane kritiek van de fascistoïde disciplinering in onze maatschappij. En die kritiek wordt geserveerd als een entertainend kijkstuk voor een verzadigd, voyeuristisch publiek dat geniet van de uitputting van anderen. Een fascinerende ervaring. Gaat dat zien!  

< Joris De Maght >