Recensie Antigone met Juliette Binoche

Antigone naar Sophocles van Ivo Van Hove mét Juliette Binoche in de titelrol. Groot nieuws was dat voor het seizoen 2014-2015 in deSingel. En dus was de mediabelangstelling navenant. Hoewel Van Hove een erg gevierd regisseur is – vorig jaar goed voor een eredoctoraat aan de UA, straks volgt een musical met muziek van David Bowie – stelde de vijftiger die geboren is in Kwaadmechelen erg teleur met zijn interpretatie van deze Griekse tragedie. Geen enkele acteur komt iet of wat geloofwaardig over, iedereen speelt véél te groot, neigt zelfs naar overacting, zodat het geheel bij momenten ronduit lachwekkend is. Antigone komt daardoor gewoon niet aan, blijft niet op de huid kleven maar verzuipt in pathos.

Binoche zelf komt niet veel verder dan wat geroep en getier als Antigone die rouwt om haar broer Polyneikes (Jonas Vandekerckhove) die volgens Kreon (een uitstekende Patrick O’Kane) niet begraven mag worden. Polyneikes’ vlees moet dienen voor de vogels en de honden. Zelf is Antigone het resultaat van een incestueuze relatie tussen haar halfbroer Oedipus en haar moeder Iokaste: “Ik ben nergens thuis op deze aarde!” roept ze het uit. Van Hove kan het niet laten om even de kolder boven te halen wanneer iedereen zich afvraagt waar Kreon is en naar de deuropening kijkt. “Here I am” klinkt het net binnen het tempo van de voorstelling.

Zelfs het lichtontwerp van Jan Versweyveld stelt teleur. Openen doet ie met een eclips van volledige zonsverduistering naar volle zon (“de start van een nieuw tijdperk onder een nieuw bewind”) om te eindigen met de verduistering zelf wanneer Kreon alle goede adviezen in de wind heeft geslagen van zijn ziener Tereisias (Finbar Lynch).  Dát is niets nieuws. Milk Inc. Eclipse in het Sportpaleis startte 4 en een half jaar geleden met de enscenering van een eclips en toen het pikdonker werd, en het concert kon beginnen, ging de zaal helemaal loos. Mooi is wel het eresaluut dat Versweyveld geeft aan de VHS home video wanneer zo’n filmpje gedraaid wordt. Zowat alle kastjes zitten vol videobanden trouwens op het podium. Het filmpje zelf ademt nostalgie uit, met wat vale maar warme kleuren en typische korrel op de beelden, een zorgeloze tijd, ja toch een tijd en een klimaat ook waar het er warmer, hartelijker aan toe ging.

Wat voor soort leiders willen we? Technocraten zoals Kreon die afgaan op cijfers, analyses en alles wat rationeel is en die voor de dood zijn voor anarchie (“the one who can run a household can run a government”)? Of willen we leiders die empathie tonen, die hun emoties laten spreken? Dat is het vraagstuk waar Antigone om zou draaien. Uiteraard is dat marketingpraat om anno 2015 mensen naar de zaal te krijgen want in se gaat Antigone over het verschil tussen de wetten van het volk op aarde, en de wetten van de Goden. Om kort te zijn: de mens moet zich niet moeien met wat zich hierboven afspeelt en wie dat wel doet en zich God waant wordt onverbiddelijk afgestraft. “Errare humanum est, perseverare diabolicum” : zich vergissen is menselijk, maar volharden is des duivels. Kreon blijft volharden. Het lijk van Polyneikes mag niet begraven, een regel waar Antigone zich niet aan houdt. Daarom zal hij haar met voedsel levend begraven, ook al is ze de verloofde van Haimon (Samuel Edward-Cook), zijn zoon. Antigone neemt haar lot vervolgens in eigen handen. Haimon volgt haar in de dood en ook Kreons vrouw Eurydike (Kathryn Pogson die tevens ook veel te grote emoties toont) ruilt het tijdelijke voor het eeuwige.

Van Hove eindigt filmisch waarbij O’Kane in het lijkenhuis het witte  doek over het lichaam van Binoche doet en de skyline van een stad bij nacht zich toont terwijl we The Velvet Undergrounds “Heroin” door de speakers horen. “I really don‘t care anymore. About all the Jim-Jim‘s in this town. And all the politicians makin‘ crazy sounds. And everybody puttin‘ everybody else down. And all the dead bodies piled up in mounds”.

In tegenstelling tot het fe-no-me-na-le Romeinse Tragedies, dat pure wereldtop was, ook alweer acht jaar geleden ondertussen, en een best te smaken interpretatie van “Der Ring des Nibelungen” voor Opera Vlaanderen (waar Van Hove weliswaar zichzelf enigszins vastreed door van een zwaard een superchip te maken in zijn regie) heeft ie sindsdien voor zover wij weten niets meer op scène gebracht dat ons van onze stoel deed vallen. Integendeel, de tandem Van Hove-Versweyveld wordt een tikkeltje voorspelbaar en speelt zo nu en dan op vals sentiment met een Americana-sausje erover.  Van een tandem waar alle ogen naar gericht zijn tegenwoordig, verwachten we meer…

< Bert Hertogs >