Recensie Climax ★★★★

‘Ow shit man’ slaakt een man nadat ie Climax zag in Cinema Cartoons. De film is van de hand van de Franse shockregisseur Gaspar Noé die in 2015 de erotische 3D-film Love losliet waarin een cumshot zit en de sperma in de richting van de cameralens (en dus ook het publiek) vliegt. Verder bracht ie een naar de keel grijpende erg realistische verkrachtingsscène in beeld in 2002 in Irréversible. In zijn recentste prent, die gebaseerd is op waargebeurde feiten uit 1996, brengt ie verschillende dansers bij elkaar met verschillende achtergronden voor een meerdaagse vorming in een oude school. Dat leidt tot een knappe choreografie in een lang ononderbroken shot, waar onder andere groepsdans, en strakke geometrische figuren gevormd worden. De diagonale lijnvoering kan dan ook niet ontbreken. Daarna volgt het feestje want het is de laatste avond. Een feestje dat aanvankelijk nog goed start met het typische geroddel over andere dansers, puur seksistische en vrouwonvriendelijke praat als ‘Ik ga ze droog langs achter nemen’, gespeculeer over de geaardheid van twee blondjes, wild fantaseren over triootjes, en worden er anti-Amerikaanse en Franse gevoelens geuit, enz. Maar in de sangria blijkt lsd te zitten waardoor al snel de fun omslaat in een grimmige sfeer. Polarisering is niet ver af, en een zondebok wordt gezocht. Het levert hallucinante/hallucinerende taferelen op van iemand die zonder pardon buitengezet wordt in de sneeuw zonder dat er enig bewijs tegen de man is. Lou (rol van Souheila Yacoub) is een zwangere danseres die in de buik geschopt wordt omdat zij geen alcohol dronk en dus de dader moet zijn. Verder zien we een vrouw die haar zoontje Tito (die zelf ook aan de sangria gezeten heeft) wil beschermen van de slechte invloed van haar en haar collega’s die onder invloed zijn. Ze sluit hem op in de ruimte waar de hoogspanningskast staat. Niet veel later vindt ze de sleutel van de deur niet meer wat minutenlang door merg en been gaand kindergekrijs oplevert van Vince Galliot Cumant, het jongetje dat deze rol speelt. Climax is dus een beklemmende film waarbij de lsd-trip die in pure chaos eindigt gelijk staat aan het verval van Frankrijk (en bij uitbreiding andere lidstaten van de Europese Unie).

Openen doet Climax met interviews (waarbij het vhs-cassettegevoel met de witte strepen ook nagebootst is). Het zijn tapes van de audities waarbij de dansers gevraagd wordt of ze ervaring hebben met drugs en hoe ver ze willen gaan in hun dans. Sommigen wordt ook de droom voorgehouden dat ze zouden touren in Amerika. Aanvankelijk levert de invloed die de drugs op de dansers hebben nog straffe beelden op waarbij de camera het gezelschap in vogelperspectief registreert (net zoals de seksscènes in Love waren bijvoorbeeld). In Climax zie je de dansers aan een gigantisch tempo molenwieken met hun armen, erg veel energie uitstralen, en ongecontroleerde spontane maar erg fysiek intensieve bewegingen uitvoeren, niet zelden liggend en tollend op de vloer terwijl de rest in een cirkel rond hen staat. Naar verloop van tijd kleurt de film gifgroen (zoals in Love ook te zien is) en uiteindelijk rood (wanneer Tito aan de elektriciteitskast is gekomen en de stroom uitvalt), hetzelfde helrood als dat in Irréversible en zien we de dansers niet meer tollen, maar tolt de camera wat meermaals shots oplevert die ondersteboven te zien zijn. Noé liet zich inspireren door de film Victoria uit 2015 en kiest voor lange takes.  Dansers zien we wrijven over hun bovenbenen wanneer het jeukt of wanneer ze een branderig gevoel hebben. Een van hen is coke-verslaafd maar deelt haar drugs niet met anderen. Ze weet dat coke de effecten van lsd nochtans kan neutraliseren en gaat met haar gasbrandertje aan de slag. Maar wanneer een van de dansers uit de compagnie dat ziet, terwijl ze naar coke vroeg maar niet geholpen kon worden omdat zogezegd alles op was, duwt ze de vrouw waardoor diens haar en achterkant van haar jasje in de fik vliegt door het gasbrandertje.

Lou, die zwanger is en in de buik geshot wordt, zal aangemaand worden door de anderen om een einde aan haar leven te maken. Zij snijdt zich in haar armen en gezicht en klopt vervolgens nog een aantal keer tot bloedens toe op de buik zodat ze zichzelf zal aborteren. Ze weet immers niet wie de vader is en een danscarrière uitoefenen terwijl je zwanger bent is nogal lastig. Selva (Sofia Boutella) vraagt zich af wat er gebeurt wanneer ze gedesoriënteerd zich tot dj Daddy (Kiddy Smile) richt.  De paranoia neemt zo’n proporties aan dat Selva angstig wordt van haar eigen spiegelbeeld en haar gezicht, haar en bovenlichaam onder koud water zet want ze heeft het kennelijk warm. Sommige psychotische scènes refereren overigens naar de film Possession uit 1981.

Andere dansers in Climax, dat slechts 5 pagina’s script kent en op de choreografieën na volledig het resultaat is van experimenteren en improvisatie, worden bronstig, zo zien we de blondjes elkaar vinden in een korte lesbische scène in hun kamer, zoekt een homo toenadering tot een kerel die hem constant afwijst en heeft een zwart koppel gewoon seks op de dansvloer. Gazelle (Giselle Palmer) zal spastisch bewegen met haar hoofd, mogelijks een epilepsieaanval krijgen, en beginnen schuimbekken. Naar het einde toe wordt ook de slogan ‘Leven is een collectieve onmogelijkheid’ getoond wanneer de chaos compleet is.

Climax kent een straffe soundtrack met onder andere Born to be alive van Patrick Hernandez, Trois Gymnopédies van Satie, Pump Up The Volume van MARRS, Rollin‘ & Scratchin‘ van Daft Punk, Tainted Love van Soft Cell en Utopia Me Giorgio van Giorgio Moroder. Wanneer de politie de ochtend nadien invalt met drugshonden op de tonen van Angie van The Rolling Stones ligt de moeder van Tito dood tegen de chauffage met een plas bloed rond haar, ligt Tito in het kamertje in foetushouding, nog steeds opgesloten. En blijken een broer en zus die nacht incest gepleegd te hebben.

Climax is een rollercoaster en spookhuis in één. Angstaanjagend realistisch en beklemmend. Een grote metafoor is de prent voor al wat er fout gaat in de Franse (en bij uitbreinding andere democratische) samenlevingen op dit moment. Seksisme, vrouwonvriendelijk gedrag, roddels, polarisering, het creëren van zondebokken, mensen die elkaar opzetten tegen elkaar, pestgedrag, rauw geweld, anarchistische kenmerken, ieder voor zich-mentaliteit, chaos, paranoïa, … het is ook in het dagelijkse harde leven aanwezig wat Noé hiermee treffend aantoont.

< Bert Hertogs >

Climax speelt nog als laatavond film op 3,6,7 en 8 januari 2019 in Cinema Cartoons